حسین محمدی فام در یادداشت خود که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است، در شرح دعای هجدهمین روز ماه مبارک رمضان می‌نویسد:سحرخیزی چنان پربرکت است که انسان به واسطه استغفار در سحر و به فرموده امیرمؤمنان علی (ع) مشمول درود خداوند و فرشتگان او می‌شود. [من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۷]

اما دعای امروز:

«اَللّهُمَّ نَبِّهنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسحارِهِ، وَ نوِّرْ قَلْبی بِضِیاءِ أنوارِهِ، وَ خُذْ بِکُلِّ أعْضائِی إلى اتِّباعِ آثارِهِ بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلُوبِ العارفینَ:خدایا آگاهم نما در آن برای برکات سحرهایش و روشن کن در آن دلم را به پرتو انوارش و بکار به همه اعضایم به پیروی آثارش به نور خودت ای روشنی بخش دل‌های حق‌شناسان».

خوب است در شرح دعای امروز به بحث شب‌زنده‌داری و سحرخیزی و برکات و ثمره سحر بپردازیم.
در شرح ادعیه روزهای آغازین ماه مبارک رمضان به بحث شب بیداری اشاره‌ای کرده‌ایم؛قرآن کریم در آیات گوناگونی به اهمیت شب‌زنده‌داری پرداخته است:
«یا اَیُّها المُزَّمِّلُ قُمِ الَّیْلَ اِلّا قَلیلا ـ نِصْفَهُ اَوانْقَُصْ مِنْهُ‌ قَلیلاً ـ اَوْزِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقرآنَ تَرْتیلاً: [سوره مبارکه مزمّل، آیات ۱ تا ۴] هان ای جامه به خود پیچیده ـ پاره‌ای از شب بجزاندکی ازآن را برخیزوزنده بدار،یانصف آن رایاکمی کمترازنصف را،ویااندکی بر نصف بیفزا و قرآن را شمرده شمرده بخوان».‌ ‍
در جای دیگری از قرآن در بیان صفات ویژه متقین و پارسایان می‌فرماید: «کَانُوا قَلِیلًا مِّنَ اللَّیْلِ مَا یَهْجَعُونَ: آنها اندکی از شب را می‌خفتند». [سوره مبارکه الذّاریات، آیه ۱۷]
در سوره مبارکه اسرا نیز برای رسیدن (ص)به «مقام محمود» او را سفارش به خواندن نافله شب می‌فرماید: «وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَهً لَّکَ عَسَى أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا: و پاسی از شب را به نماز و عباد بیدار باش، این یک غنیمتی است برای تو، امید است پروردگارت ترا به مقام محمود (در خور ستایش) برانگیزد». [سوره مبارکه الاسراء، آیه ۷۹]
این برخی از آیات بود که بیداری در شب را سفارش می‌کرد؛اما این که چه ساعتی از شب را بیدار باشیم و چه ساعتی را خواب هم از نکات مهم این بحث است.
قرآن و روایات و دستور علمای بزرگ دین به ما می‌آموزند که بهتر است ساعات آغاز شب را خواب و ساعات پایان شب که سحر نام دارد بیدار باشیم.
قرآن کریم در مورد اهل تقوا در دو جای گوناگون چنین بیان می کند: پارسایان اهل استغفار در سحر هستند و در ساعات پایانی شب از خدا طلب مغفرت می‌نمایند. [سوره‌های مبارکه آل‌عمران، آیه ۱۷ و ذاریات ۱۸]
پیامبر خدا (ص)فرمودند: «بهترین زمان برای این که خداوند عزّوجل را بخوانید سحرگاهان است»؛آن حضرت سپس به آیه‌ای از قرآن در مورد استغفار حضرت یعقوب برای فرزندانش اشاره کرده و فرمودند یعقوب نبی (ع) دعا و استغفار برای آنها را به وقت سحر موکول کرد. [میزان الحکم، ج ۴، ص ۴۴]
لقمان (ع) در سفارشی به فرزند خود فرمود: «ای فرزندم! مبادا خروس از تو زرنگ‌تر باشد، هنگام سحر که تو در خوابی او برمی‌خیرد و آمرزش می‌طلبد.»[میزان الحکم، ج ۸، ص ۴۶۶]
علمای بزرگ شیعه یکی از زمان‌های اجابت دعا را یک‌سوم آخر شب می‌دانند.
روایات فراوانی در این مورد وجود دارد، که یکی از آنها این روایت است:
وجود مبارک رسول‌خدا (ص) فرمودند: «ذات اقدس الهی در آخر هر شب این چنین می‌گوید:
آیا دعا کننده‌ای هست تا من او را اجابت کنم؟ آیا درخواست کننده‌ای هست تا خواسته‌هایش را عطا کنم؟ آیا آمرزش‌خواهی هست تا او را بیامرزم؟ آیا بنده توبه کاری هست تا توبه‌اش را بپذیرم؟» [عدهالداعی، ص ۷۴]
رسول گرامی اسلام همچنین در فرمایشی، صدای استغفار کنندگان در سحرگاهان را یکی از صداهایی که خداوند دوست دارد معرفی می‌کند. [مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳]

*خداوندا دلم را به پرتو انوار این ماه روشن کن

خداوند ذات اقدس خویش را در قرآن کریم «نور» معرفی می‌کند و می‌فرماید: «اللهُ نُورُالسَّمَواتِ وَالْاَرْض…» یعنی خداوند نور آسمان‌ها و زمین است. [سوره نور، آیه ۳۵]
و در آیه‌ای دیگر از قرآن به نور تعبیر می‌کند و می‌فرماید: «…قَدْ جَاءکُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُّبِینٌ: [سوره مائده، آیه ۱۵] از طرف خدا نور و کتابی آشکار برای شما آمده است»، قرآن در آیاتی نیز تورات و انجیل را دارای نور می‌داند و کسی را که خداوند سینه‌اش را برای اسلام گشایش داده است دارای نوری از خداوند بیان می‌کند. [سوره‌های مائده ـ زمر]
این که ماهیت این نور چیست و آیا واقعا نوری در کار است یا این تعبیر یک تعبیر تشبیهی و تمثیلی است، بحث علمی، دقیق و طولانی می‌خواهد که از نوشته ما به دور است اما هر کدام از ما روشنایی دل و قلب را وجدان کرده‌ایم و با انجام اعمال عبادی، تلاوت قرآن، دعا و گریه و انجام عبادت و اطاعت حضرت حق، حالت سبک بالی و سبک باری و نورانی شدن دل و جان خویش را احساس کرده‌ایم.
آن چه در دعای امروز می‌خواهیم نورانی شدن دل به واسطه انوار نورانی ماه مبارک رمضان است. البته مصادیق نور و نورانی شدن در روایات زیادی بیان شده است. برای مثال از «حضرت زهرا صلوات‌الله علیه»، «امام»، «انتخاب برادر در راه رضای خدا»، «تلاوت قرآن»، «ذکر علی‌ابن ابیطالب»، «گرسنگی»، «حکمت»، «عشق خدا»،‌ «یاد خدا»، «سخنان اهل‌بیت (ع)»، «سکوت» و «دین» به نور تعبیرشده است.
انتهای پیام/م