یک آیه، یک درس/۱۸ : خداوند «علی» را شاهد رسالت رسول معرفی می‌کند
خبرگزاری فارس: خداوند علی(ع) را شاهد بر رسالت رسول خویش معرفی کرده است؛ خود و مولا را با هم دو شاهد کافی بر رسالت رسول خدا دانسته است.
ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن و به فرموده اهل بیت علیهم السّلام بهار آن است. اگرچه تلاوت آیات قرآن و حتی نگاه کردن به صفحات قرآن کریم نیز دارای اجر و پاداش الهی است؛ اما تدبّر در آیات قرآن دستور اکید خود قرآن و سفارش جدی پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و ائمه اطهار علیهم السّلام است، تا جایی که فرموده‌اند در تلاوت قرآنی که همراه با تدبر نباشد، خیری نیست.
گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس در روزهای ماه مبارک رمضان با مطالبی با عنوان «یک آیه، یک درس» به تدبر در یکی از آیات قرآن پرداخته و درس‌هایی را که می‌توان از آن آیه شریفه گرفت، مطرح می‌کند. امید است پس از ماه مبارک، خوانندگان گرامی با ۳۰ آیه قرآن مأنوس و با ترجمه و مفهوم و درس‌های آن آیات آشنا شده باشند.
اما امروز آیه ۴۳ سوره «رعد» است: وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ کَفَى بِاللّهِ شَهِیدًا بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ؛ آنها که کافر شدند می‌گویند: تو پیامبر نیستی! بگو «کافی است که خداوند و کسی که علم کتاب(و آگاهی بر قرآن) نزد اوست، میان من و شما گواه باشند!»
یکی از مهمترین فضائل قرآنی حضرت امیرالمومنین علی(ع) این آیه شریفه است. مفسرین و محمدین شیعه بر این اعتقادند که « وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ » وجود مقدس حضرت امیر(ع) است.
بیان آیه شریفه این چنین است که کافران به رسول خدا(ع) تهمت می‌زدند که تو پیامبر خدا نیستی و نعوذ بالله دروغ می‌گویی! خداوند متعال در این آیه دستور می‌دهد که پیامبر اکرم(ع) دو شاهد برای رسالت خویش اقامه کند؛ یکی خود خداوند متعال و دیگری کسی که دارای علم کتاب(قرآن) است البته آیه بر این مطلب صراحت دارد که این دو شاهد برای شهادت کافی هستند.
در روایات بسیاری تاکید شده است که منظور از «من غیره علم الکتاب» علی(ع) است. «ابن سعید خدری» می‌گوید: من از رسول خدا(ص) پرسیدم که منظور این آیه چه کسی است؟ ایشان فرمودند: او برادرم علی‌ابن ابیطالب است. (۱) ـ همچنین «عبدالله بن عطا» می‌گوید: حضرت امام صادق(ع) عرض کردم که فلانی می‌گوید منظور این آیه پدر اوست! آیا صحیح است یا نه؟ فرمود: دروغ می‌گوید؛ منظور علی‌ابن ابیطالب(ع) است.
در برخی روایات نیز ائمه (ع) خود را دارای علم‌الکتاب معرفی کرده و البته تصریح کرده‌اند که در بین خود ما اهل بیت(ع) نیز افضل و اعلم به قرآن حضرت علی(ع) است.
در روایتی امام صادق(ع) فرمودند که متصور آیه ما و علی (ع) هستیم. و علی(ع) از همه، افضل است.(۳) در «مجمع البیان» نیز از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل شده که منظور آیه علی(ع) و سایر ائمه است.(۴)
در آیه شریفه نباید از سه نکته مهم غافل شد: اول اینکه خداوند علی(ع) را شاهد بر رسالت رسول خویش معرفی کرده است؛ دوم اینکه این شهادت را کافی دانسته است و سوم نیز این که حضرت علی(ع) را تحت عنوان « وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ » به نام مقدس خویش عطف فرموده است و خود و مولا را با هم دو شاهد کافی بر رسالت رسول خدا دانسته است.
در حقیقت خداوند متعال به رسول خویش فرمان می‌دهد که در صورت تهمت زدن کافران به آنها بگو خدا و علی(ع) شاهد بر پیامبری من هستند و همین برای رفع این تهمت کافی است.
درس مهمی که این آیه کریمه به ما می‌دهد این است که علم کتاب به طور کامل و تمام در اختیار حضرت علی(ع) و پس از او در اختیار فرزندان مطهر اوست و این، علاوه بر افتخار مکتب تشییع، از مهمترین ادله ما برای حقانیت ائمه اطهار(ع) است.
در حقیقت باید گفت یکی از مهمترین دلایل شیعه برای حقانیت ولایت و خلافت حضرت علی(ع) علم ایشان به کتاب الهی است و نیز از مهمترین دلایل، بر عدم استحقاق دیگران، علم ناقص آنان به قرآن کریم است.
رسول مکرم اسلام(ص) در خطبه «غدیریه» به مردم چنین فرمودند: هان ای گروه مردم! در قرآن تدبر کرده و آیاتش را درک کنید، به آیات محکم آن نظر داشته و از متشابهات آن پیروی نکنید، پس به خدای قسم گوشه‌های پنهان آن را برای شما تبیین نخواهد کرد و تفسیر آن را برایتان روشن نخواهد ساخت، مگر این کسی که من دست او را گرفته‌ام (یعنی علی ع)۰(۵).
خو را امیرالمومنین علی(ع) نیز در خطبه‌ای به گلایه از روزگار و مردم عهد‌شکن زمان خویش پرداخته و علت گلایه‌اش را چنین مطرح می‌کند که آنان می‌دانستند که من به کتاب خدا از همه‌شان دانا ترم و از همه بهتر آنی را قرائت می‌کنم و فقیه‌ترین آنان هستم اما سراغ دیگران رفتند…(۶).
آری علم به کتاب از شرایط مهم امامت بر امت است. امام صادق(ع) نیز در حدیثی نورانی ۱۰ صفت را از صفات واجب امام و امامت بر می‌شمرند که یکی از آن صفات لازم «اعلمهم بکتاب الله» است یعنی امام معصوم حتما باید از تمام مردم زمان خویش به کتاب خدا داناتر باشد(۷).
از مطالب فوق نتیجه می‌گیریم داناترین مردم به قرآن کریم در عصر حاضر، وجود نورانی و مقدس امام زمان(عج) است.
السلام علیک یا تالیتی کتاب الله و ترجمانه
چه خوش است صوت قرآن زتو دلربا شنیدن / به رخت نظاره کردن، سخن خدا شنیدن
پی‌نوشت‌ها:
۱٫ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۱،ص۵۳۱
۲٫ تفسیر عیاشی، ص۲۲۰
۳٫تفسیر علیین، ج۱،ص۲۵۵
۴٫ ترجمه مجمع‌البیان ج۱۳، ص ۹۱
۵٫ وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۱۹۳
۶٫بحارالنوار، ج۳۰، ص ۳۲۳
۷٫همان،ج۲۵،ص۱۴۰
* نویسنده: حسین محمدی‌فام، کارشناس ارشد تفسیر قرآن
