کم شدن فاصله فرق اسلامی با تبیین مسائل از طریق قرآن
محمدیفام عنوان کرد:
گروه اندیشه: مدرس دانشگاه علوم و معارف قرآن با بیان اینکه از برکات اثبات مسائل از طریق قرآن، کم شدن فاصله فرق اسلامی است، گفت: راهکار وحدت‌افزا در جامعه اسلامی این است که فرق اسلامی دیدگاه خود را در قرآن به یکدیگر نزدیک کنند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حسین محمدیفام، مدرس دانشگاه علوم و معارف قرآن شب گذشته ۸ تیرماه در سلسله نشست پژوهش‌های قرآنی در رابطه با لزوم تدوین پایان‌نامه‌های قرآنی گفت: با توجه به اینکه قرآن یکی از مهم‌ترین منابع علوم اسلامی و مهم‌ترین سندی است که در تمامی فرق اسلامی مورد وثوق و قبول است، جا دارد که پژوهش‌های قرآنی در راستای گسترش فضای علمی دنیای اسلام ترویج داد، به این منظور که اگر پژوهش‌های قرآنی پررنگ‌تر شود می‌توان مخاطبان این پژوهش‌ها را افزایش داد.
وی در ادامه بیان کرد: اگر ما پژوهش روایی داشته باشیم، در فضای شیعی این از جهت علمی برای علمای فرق دیگر قابل قبول و پسند نیست؛ زیرا آنها به اینکه روایات ما تا چه حد مورد وثوق باشد، حرف دارند، اما زمانی که مطالب را از قرآن استخراج کنیم، هیچ یک از فرق اسلامی نمی‌توانند در این رابطه حرف بزنند، لذا چه زیباست که ما تحقیقات شیعی خود را با تمرکز بر قرآن انجام دهیم.
فرق اسلامی، دیدگاه خود را در قرآن به یکدیگر نزدیک کنند
محمدیفام تصریح کرد: به عنوان مثال، برای تحقیق در حوزه توسل به اهل بیت(ع) بهتر است که این کار از طریق قرآن اثبات شود، زیرا اولین برکت این حرکت کم شدن فاصله بین فرق است. یک راهکار تقریبی و وحدت‌افزا در جامعه اسلامی این است که فرق دیدگاه خود را در قرآن به یکدیگر نزیک کنند.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: قرآن با توجه به تعریف امیرالمؤمنین(ع) دریایی است که عمق آن ناپیداست: وَ بَحْرٌ لایَنْزِفُهُ الْمُسْتَنْزِفُونَ، وَ عُیُونٌ لایُنْضِبُهَا الْماتِحُونَ وَ مَناهِلُ لایُغیضُهَا الْوارِدُونَ… ما هر قدر در قرآن عمیق شویم گنجینه‌های بیشتری پیدا می‌کنیم، در نتیجه بهتر است کسانی که در رشته‌های علوم قرآنی کار می‌کنند یکی از برنامه‌های خود را پرداختن به پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های قرآنی قرار دهند.
انتخاب سؤال؛ مهم‌ترین مرحله انجام پژوهش
وی در رابطه با مراحل تدوین یک پایان‌نامه موفق گفت: مرحله اول که مرحله مهمی است و اگر خوب انجام نشود، بر پایان کار فرد تأثیر مستقیم دارد، انتخاب سؤال پایان‌نامه و فرضیه اصلی محقق است؛ یعنی هر قدر سؤال شفاف و کاربردی‌تر بیان شود، باقی مراحل پایان‌نامه در پی آن شکل می‌گیرد و به وجود می‌‌آید.
تحقیق خوب، پاسخ مستدل به یک سؤال ساده است
محمدیفام تصریح کرد: اگر سؤال و دغدغه اصلی پژوهش شفاف نبوده و موضوع محور باشد، باعث می‌شود در مراحل مختلف دانشجو با مشکل مواجه شود. یک تحقیق خوب یک پاسخ مستدل به یک سؤال ساده است؛ یعنی باید سؤال ساده و شفاف باشد و فرضیه و تحقیق هم به شکل مستدل بتواند آن را پاسخ دهد.
وی با بیان اینکه مرحله دوم، کاربردی بودن مسأله تحقیق است، افزود: در حال حاضر در رشته‌های اسلامی، قرآنی و … پایان‌نامه‌های فراوانی نوشته شده و خروجی آن به یک مکتوب داخل قفسه تبدیل شده است.
این پژوهشگر در ادامه تصریح کرد: اگر پژوهشگران به سمتی بروند که پایان‌نامه‌هایشان به درد جامعه چه علمی، اجتماعی و … بخورد و مشکلی از مشکلات را حل کند، نتیجه بهتری برای کل جامعه در بر خواهد داشت.
وی بیان کرد: مرحله سوم بحث روش پایان‌نامه است؛ یعنی سؤال به صورت شفاف مطرح شده و مسئله هم مشخص و کاربردی است، حال نیاز است مشخص شود روش تحقیق میدانی است، یا کتابخانه‌‌ای و … .
محمدیفام افزود: مرحله چهارم بحث منابع است؛ یعنی محقق باید منابع خود را در ابتدا مشخص کند و هیچ منبعی جا نماند و خود کشف منابع یک مهارت است و دانشجو باید با کمک گرفتن از اساتید به آن برسند.
سه ویژگی استاد راهنما؛ داشتن تخصص، دغدغه و زمان
وی با بیان اینکه مرحله پنجم انتخاب استاد راهنما است، گفت: مهم‌ترین خصوصیت استاد راهنما داشتن تخصص در مسئله تحقیق، دغدغه و زمان کافی برای راهنمایی است، زیرا اگر استاد زمانی کافی برای این کار نداشته باشد، تحقیق به اهداف خود نمی‌رسد که برخی از مواقع شاهد چنین اتفاقاتی هستیم.
محمدیفام تصریح کرد: مرحله ششم نوشتن طرح اجمالی دقیق و بدون اشکال است. یکی از مسائلی که رساله‌ها را با مشکل جدی مواجه کرده و کار دانشجو را چند برابر می‌کند این است که نقشه راه وی در ابتدای کار مشخص و روشن نیست.
وی در ادامه با بیان اینکه مرحله هفتم شروع تحقیق است، افزود: اگر نقشه راه پیش از آغاز کار تحقیق کامل و مشخص باشد به دانشجو کمک می‌کند تا در فیش برداری‌ها و تدوین پایان‌نامه به بیراهه نرفته و دچار اتلاف وقت و انرژی نشوند.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: یکی از مشکلاتی که دانشجویان با آن مواجه هستند انتخاب یک موضوع خوب و مناسب برای تحقیق است که در این راستا نیاز است نگاه فرد از موضوع به مسأله معطوف شود.
توجه به مسائل مطرح شده در کلاس از ابتدای ورود به دانشگاه
وی اظهار کرد: دانشجویان از همان ابتدا که وارد فضای دانشگاه می‌شوند، می‌توانند در حین فراگرفتن دروس مسئله‌هایی که توسط اساتید مطرح می‌شود را یادداشت کنند، زیرا این مسائل در پایان به یک بانک مسئله تبدیل می‌شود و اگر مسائل قابل تلفیق باشد، فرد می‌تواند با تلفیق کردن مسائل برای تحقیق خود موضوع طراحی کند.
محمدیفام تصریح کرد: یکی دیگر از مواردی که می‌تواند در تعیین موضوع تحقیق به فرد کمک کند، مطالعه عناوین پایان‌نامه‌ها و مقالات دیگران است، زیرا فرد زمانی که در جریان مقالات که نوشته می‌شوند قرار گیرد، ذهنش فعال شود.
وی در پایان اظهار کرد: با توجه به نیاز به کاربردی بودن تحقیق و پژوهش‌ها رجوع دانشجو به ارگان‌های تربیتی و اجتماعی و گرفتن فهرست نیازهای آنهاست، برای مثال نیروی انتظامی برای درمان ناهنجاری‌ها نیاز به پژوهش دارند، فرد با مراجعه به این ارگان و مطلع شدن از نوع پژوهشی که آنها نیاز دارند می‌توانند خروجی تحقیق خود را مشخص کنند.
