قالَ عَلیهِ‌السّلام: الصَّدَقَهُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ، وَأَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِم. (آجلهم)
صدقه یک داروی شفابخش است و اعمال بندگان در این جهانِ زودگذر در برابر چشمان آنها در آن جهان پایدار خواهد بود.

الصَّدَقَهُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ: مُنجِح یعنی شفابخش و مؤثر. تأثیر و شفابخشی صدقه دو بعد دارد: ۱- اجتماعی؛ ۲- فردی
اجتماعی: اینکه از صدقه ما جماعتی بهره می‌برند و مشکل بخشی از جامعه حل می‌شود، این را به دوا تعبیر کرده‌اند.
فردی: مثلاشخصی مریض می‌شود و برای بهبود پیدا کردن صدقه می‌دهد. یکی از راه‌های شفا پیدا کردن مومن، صدقه دادن است. نه به معنی نفی طبابت و علم پزشکی، این یک راه معنوی است که شریعت جلوی پای ما گذاشته است.
در قرآن کریم آمده است: «خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَهً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاَتَکَ سَکَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ خدا به پیغمبردستور می‌دهد که از آنها صدقه بگیر که موجب طهارت و تزکیه می‌شود، و برایشان دعا کن، زیرا دعای تو برای آنان آرامشی است، و خدا شنوای داناست. (سوره توبه، آیه ۱۰۳)
از این آیه اینگونه برداشت می‌شود که صدقه دو بخش است: ۱- واجب. که شامل خمس و زکات می‌شود. ۲- مستحب. شامل انواع انفاق‌های گوناگون.
صدقه موجب طهارت می‌شود و روح انسان را رشد می‌دهد. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «دَاوُوا مَرْضَاکُمْ بِالصَّدَقَهِ وَرُدُّوا أَبْوَابَ الْبَلَاءِ بِالدُّعَاءِ» بیماران خودتان رابا صدقه درمان کنیدودرهای بلا را هم با دعا ببندید. (مستدرک‌الوسائل، جلد ۷، ص ۷، ح ۱)
صدقه چند خصوصیت دارد. :one:«وَ فی اَموالِهِم حَقٌّ فی السّائِلِ وَ المَحروم» و در اموالشان برای سائل و محروم حقی بود. (سوره ذاریات، آیه ۱۹) یعنی اینکه شما مقداری از مال خود را صدقه بدهید، نه پول خُردهایتان را. صدقه باید درست باشد یعنی پولی که به حساب بیاید، خداوند بارها در قرآن تاکید کرده است که چند برابر را به شما بازمیگرداند.
«مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَهً» کیست که خدا را قرض الحسنه دهد و خدا بر او به چندین برابر بیفزاید؟ (سوره بقره، آیه ۲۴۵) اگر کسی واقعا به قرآن اعتقاد داشته باشد با توجه به این آیه خیلی راحت در راه خدا خرج میکند. حتی در فقرترین حالت از زندگی هم برای خداوند خرج کند.
امیرالمومنین (ع) میفرمایند: «إِذَا أَمْلَقْتُمْ فَتَاجِرُوا اللَّهَ بِالصَّدَقَهِ» وقتی فقیر و بیچاره شدید با صدقه با خداوند تجارت کنید.
-باید قُربَهً اِلَی الله باشد. واقعا برای خدا و بدون ذره‌ای ریا باشد. حتی اگر از روی نوع‌دوستی و انسان‌دوستی صدقه می‌دهید دیگر نباید از خدا توقع پاداش داشته باشید. شهید مطهری در کتاب عدل الهی می‌فرمایند: کاری شامل اجر الهی می‌شود که برای خدا انجام شود.
برخی از علما در اوج فقر هر چه داشتند را صدقه می‌دادند. زندگی موحدانه یعنی وقتی گرفتار شدی و می‌خواستی گره از کارت باز شود صدقه دهی.
در حدیثی آمده است: شخصی نزد امام کاظم (ع) آمد و گفت فرزندان و همسر من ده نفرند که همه بیمار هستند. حضرت فرمودند: «داوِهِمْ بِالصَّدَقَهِ فَلَیْسَ شَیْ‏ءٌ أَسْرَعَ إِجَابَهً مِنَ الصَّدَقَهِ وَلَا أَجْدَى مَنْفَعَهً عَلَى الْمَرِیضِ مِنَ الصَّدَقَه» فرمود با صدقه بهشان دوا بده هیچ چیز به اندازه صدقه سریع مستحاب نمی‌شود. من چیزی مفیدتر از صدقه برای درمان پیدا نکردم. (وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۶۴۸، ح ۴)
خداوند به حضرت موسی فرمودند: از دوا استفاده کن دوا را بردار بخور ولی بدان شفا با من است
پیغمبر اکرم (ص) فرمودند: «الصَّدَقَهُ تَدْفَعُ الْبَلَاءَ وَ هِیَ أَنْجَحُ دَوَاءً وَ تَدْفَعُ الْقَضَاءَ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً وَ لَا یَذْهَبُ بِالْأَدْوَاءِ إِلَّا الدُّعَاءُ وَ الصَّدَقَه» صدقه بلا را دور می‌کند و موثرترین داروهاست و قضا و قدر را برمی‌گرداند، هر چقدر هم که محکم شده باشد و درد و بیماری جز با دعا و صدقه رفع نمی‌شود. (بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۱۳۷، ح ۷۱)
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «مَنْ تَصَدَّقَ فى یَوْمٍ اَو لَیْلَهٍ اِنْ کَانَ یَوْمٌ فَیَوْمٌ وَ اِنْ کانَ لَیْلَهٌ فَلَیْلٌ دَفَعَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ الْهَمَّ وَ السَّبُعَ وَ میتَهَ السُّوءِ» هرکس در روز یا شب صدقه بدهد ـ اگر روز است روز و اگر شب است، شب ـ خدا غم و اندوه و درنده و مرگ بد را از او دور میکند. (ثواب الاعمال، ص ۱۴۰)
امام علی (ع) می‌فرمایند: «إستَنزلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَهِ» با صدقه دادن روزی را فرود آورید. (اصول کافی، ج ۴، ص ۳، ح ۵ ـ تحف العقول، ص ۶۰ ـ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۶، ح ۱۷۳۰)

صدقه در روایات دو معنی دارد: ۱- صدقه خاص؛ ۲- صدقه عام
۱- صدقه خاص مانند پول.
۲- صدقه عام. مصادیق صدقه عام در زیر آمده است.
رسول خدا (ص) میفرمایند: «کُلُّ مَعروفٍ صَدَقهٌ» هر کار خوبی صدقه است. (اصول کافی، ج ۴، ص ۲۷) یعنی محدود نکرده اند به پول.
امام صادق (ع) فرمودند: «صَدَقَهٌ یُحِبُّهَا اللّه‏ُ: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا» صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند. (اصول کافی، ج ۲، ص ۲۰۹، ح ۱)
رسول خدا (ص) میفرمایند: «إنَّ على کُلِّ مُسلمٍ فی کلِّ یَومٍ صَدَقهً، قیلَ : مَن یُطِیقُ ذلکَ؟ قالَ صلى الله علیه و آله : إماطَتُکَ الأذى عنِ الطَّریقِ صَدَقهٌ، و إرشادُکَ الرَّجُلَ إلى الطَّریقِ صَدَقهٌ، و عِیادَتُکَ المَریضَ صَدَقهٌ، و أمرُکَ بالمَعروفِ صَدَقهٌ، و نَهیُکَ عنِ المُنکَرِ صَدَقهٌ، و رَدُّکَ السَّلامَ صَدَقَهٌ» هر مسلمان هر روز باید صدقه بدهد. پرسیدند: چه کسی توان این را دارد؟ حضرت فرمودند: برداشتن چیزهای آسیب رسان است از سر راه صدقه است، نشان دادن راه به کسی صدقه است، عیادت از بیمار صدقه است، امر به معروف صدقه است، نهی از منکر صدقه است، سلام را جواب دادن صدقه است. (میزان الحکمه، ج ۶)
وَأَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِم: عَاجِل از ریشه عَجل به معنی سریع؛ آجل از ریشه اَجل یعنی زمانی که قرار است به آن برسیم. اعمال بندگان در این دنیای زودگذر، پیش چشمانشان است تا روز قیامت. منظور تجسم اعمال است، یعنی عملی که در این دنیا انجام دهیم روز قیامت تجسم پیدا میکند. قرآن در این زمینه میفرماید: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ‏* وَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ» هرکس به اندازه سنگینی ذره ای کار نیک کند آن را میبیند و هرکس به قدر ذره ای کار بد کند نیز آن را خواهد دید. (سوره زلزال، آیه ۷ و ۸) خداوند میفرماید آن عمل را «میبیند»، نمیفرماید به او میرسد. چگونگی این امر با برخی روایات قابل فهم ما است:
پیغمبر (ص) به یکی از صحابه فرمود «لَا بُدَّ لَکَ مِنْ قَرِینٍ یُدْفَنُ مَعَکَ وَ هُوَ حَیٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَیِّتٌ فَإِنْ کَانَ کَرِیماً أَکْرَمَکَ وَ إِنْ کَانَ لَئِیماً أَسْلَمَکَ- لَا یُحْشَرُ إِلَّا مَعَکَ وَ لَا تُحْشَرُ إِلَّا مَعَهُ وَ لَا تُسْأَلُ إِلَّا عَنْهُ وَ لَا تُبْعَثُ إِلَّا مَعَهُ فَلَا تَجْعَلْهُ إِلَّا صَالِحاً فَإِنَّهُ إِنْ کَانَ صَالِحاً لَمْ تَأْنَسْ إِلَّا بِهِ وَ إِنْ کَانَ فَاحِشاً لَا تَسْتَوْحِشْ إِلَّا مِنْهُ وَ هُوَ عَمَلُک» بی گمان، برای تو همراهی است که با تو در قبر دفن می شود. و او زنده است و تو با او دفن میشود، تو مُردی. اگر این همراه بزرگوار باشد، تو را اکرام می‌کند و اگر پست باشد، تو را به دوزخ تسلیم می‌کند، جز با تو محشور نمی‌شود و تو محشور نمی‌شوی جز با او و بازخواست نمی‌شوی جز از او، پس او را شایسته قرار ده؛ زیرا اگر صالح و شایسته باشد با آن انس می‌گیری و اگر ناصالح و فاسد باشد، تنها از او هراسان می‌شوی و او عمل توست. (بحارالانوار، ج ۳، ص ۲۵۹)
امام صادق (ع) نیز فرمودند: «إِذَا بَعَثَ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنْ قَبْرِهِ خَرَجَ مَعَهُ مِثَالٌ یَقْدُمُ أَمَامَهُ … فَیَقُولُ مَنْ أَنْتَ فَیَقُولُ أَنَا السُّرُورُ الَّذِی کُنْتَ أَدْخَلْتَ عَلَى أَخِیکَ الْمُؤْمِنِ فِی الدُّنْیَا خَلَقَنِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ لِأُبَشِّرَکَ» زمانی که مومن از قبر بیرون میآید یکی هم مثل خودش از قبر بیرون میاید که پیش روی او راه میرود. مومن میپرسد تو کیستی؟ میگوید من همان شادی و سروری هستم که تو با آن برادر مومنت را مسرور کردی. خدای عزوجل من را آفرید تا تو را به بهشت بشارت دهم. (مرآهالعقول، ج ۹، ص ۹۵)