یک آیه، یک درس/۸ : انسان مؤمن تمام دارایی خود را از جانب خدا می‌داند

انسان مؤمن تمام دارایی خود را از جانب خدا می‌داند

خبرگزاری فارس:انسان مؤمن تمام مال و دارایی و اموال خویش را رزق خداوند می‌داند و همواره متوجه است که این پولی که هم‌اکنون (علی‌الظاهر) مالک آن است، روزی‌ و رزقی است که خداوند قسمت او کرده است.

ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن و به فرموده اهل بیت‌(ع) بهار آن است. اگر چه تلاوت آیات قرآن و حتی نگاه کردن به صفحات قرآن کریم نیز دارای اجر و پاداش الهی است؛ اما تدبّر در آیات قرآن دستور اکید خود قرآن و سفارش جدی پیامبر اکرم‌(ص) و ائمه اطهار‌(ع) است، تا جایی که فرموده‌اند در تلاوت قرآنی که همراه با تدبر نباشد، خیری نیست.
گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس در روزهای ماه مبارک رمضان با مطالبی با عنوان «یک آیه، یک درس» به تدبر در یکی از آیات قرآن پرداخته و درس‌هایی را که می‌توان از آن آیه شریفه گرفت، مطرح می‌کند. امید است پس از ماه مبارک، خوانندگان گرامی با ۳۰ آیه قرآن مأنوس و با ترجمه و مفهوم و درس‌های آن آیات آشنا شده باشند.

امروز آیه ۳۹ «نساء» است: «وَمَاذَا عَلَیْهِمْ لَوْ آمَنُواْ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقَهُمُ اللّهُ وَکَانَ اللّهُ بِهِم عَلِیمًا»؛‌ چه می‌شد اگر آنها به خدا و روز بازپسین ایمان می‌اوردند، و از آنچه خدا به آنان روزی داده، (در راه او) انفاق می‌کردند؟ و خداوند (از اعمال و نیات) آنها آگاه است.

اگر کسی می‌خواهد انفاق الهی داشته باشد و توان کمک مالی به افراد فقیر و ناتوان جامعه‌اش را پیدا کند باید به نکته‌ای که در این آیه شریفه مطرح شده است توجه داشته باشد.
انسان مومن تمام مال و دارایی و اموال خویش را رزق خداوند می‌داند و همواره متوجه است که این پولی که الان من (علی‌الظاهر) مالک آن هستم، روزی‌ای می‌باشد که خداوند قسمت من کرده است.
عبارت «وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقَهُمُ.» همین مطلب را متذکر می‌سازد که توجه داشته باشید آنچه که خداوند دستور بخشش و انفاق آن را به شما داده‌ای همان چیزی است که ذات اقدس خودش روزی شما ساخته است و در آیات دیگر وعده می‌دهد که اگر این انفاق را در راه رضای خداوند انجام دهید، این روزی برای شما مضاعف خواهد گشت.
پس وقتی می‌توانیم از این پول و دارایی دل کنده و آن را انفاق کنیم که خود را مالک آن ندانسته و به دستور مالک حقیقی آن (حضرت حق) آن را خرج کنیم.
در حدیث «عنوان بصری» که از مهمترین احادیث سلوک شیعه است و عارف و اصل مرحوم آیت‌الله میرزاعلی آقاقاضی(ره) آن را مهمترین دستورالعمل شاگردانشان می‌دانستند، این مطلب از قول حضرت امام جعفر صادق(ع) مورد تاکید قرار گرفته است.
«عنوای بصری» از امام صادق(ع) می‌پرسد که: ای اباعبدالله، حقیقت عبودیت کدام است؟ حضرت در جواب او به ۳ مسئله اشاره می‌کنند که اولین آن این است: «بنده خدا برای خودش در آنچه که خدا به وی سپرده مالکیتی (مالکیتی) نبیند. چرا که بردگان مالی ندارند، هم امول و مال را از خدا می‌بینند و در جایی که خداوند امرشان کرده که مصرف کنند، قرار می‌دهند.» سپس حضرت نتیجه چنین اعتقادی را بیان می‌دارند: «بنابراین، اگر بنده خدا برای خودش در آنچه که خدا به او سپرده مالکیتی نبیند، انفاق نمودن در آنچه خدا امرش کرده بر او آسان می‌شود…» (۱)
مضمون این قسمت حدیث نورانی فوق، دقیقا و صراحتا مضمون آیه شریفه مورد بحث شما تغییر می‌کند. قرآن دستور می‌دهد تا از آنچه خداوند روزیتان کرده است را انفاق کنید.
و این حدیث شریف طریقه امکان این مسئله را آموزش می‌دهد و بیان می‌دارد که به چه نگاه و عقیده‌ای می‌توان انفاق را به راحتی انجام داد.
اگر به جامعه خویش نظری داشته باشیم خواهیم دید که اکثر افرادی که از انفاق دوری می‌کنند کسانی هستند که خود را تمام و کمال مالک مال و دارایی خویش می‌دانند و حال آن مومن تمام هستی خویش را مال خدا دانسته و هم مال و اموال خود را امانتی الهی می‌داند که چند روزی در دست اوست و باید هرگونه که امر کرد آن را هزینه نماید.
این مسئله می‌تواند یکی از شاخص‌های اقتصاد اسلامی باشد. یعنی وقتی مومن در مسائل مالی (چه فردی و چه اجتماعی)، اسلامی عملی خواهد کرد که مال و دارایی خویش را از آن خداوند بداند و از این طریق انفاق (چه واجب و چه مستحب) برای آسان شود.

پی‌نوشت‌:
۱٫ بحارالانوار ، ج ۱ ، ص ۲۲۴- ۲۲۶

* نویسنده: حسین محمدی فام، کارشناس ارشد تفسیر قرآن