یک آیه، یک درس/۱۳ : «حبّ دنیا» دلیل ایمان نیاوردن به روز قیامت است

«حبّ دنیا» دلیل ایمان نیاوردن به روز قیامت است

خبرگزاری فارس: در تفسیر نمونه علت نامگذاری قیامت به «ساعه» ناگهانی بودن آن ذکر شده است. همچنین علت ایمان نیاوردن مردم به روز قیامت، علاقه شدید مردم به بهره‌گیری کامل از دنیا و هوسرانی و هوسبازی دنیایی ذکر شده است.

ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن و به فرموده اهل بیت‌(ع) بهار آن است. اگر چه تلاوت آیات قرآن و حتی نگاه کردن به صفحات قرآن کریم نیز دارای اجر و پاداش الهی است؛ اما تدبّر در آیات قرآن دستور اکید خود قرآن و سفارش جدی پیامبر اکرم‌(ص) و ائمه اطهار‌(ع) است، تا جایی که فرموده‌اند در تلاوت قرآنی که همراه با تدبر نباشد، خیری نیست.
گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس در روزهای ماه مبارک رمضان با مطالبی با عنوان «یک آیه، یک درس» به تدبر در یکی از آیات قرآن پرداخته و درس‌هایی را که می‌توان از آن آیه شریفه گرفت، مطرح می‌کند. امید است پس از ماه مبارک، خوانندگان گرامی با ۳۰ آیه قرآن مأنوس و با ترجمه و مفهوم و درس‌های آن آیات آشنا شده باشند

اما امروز آیه ۵۹ سوره «غافر» است: «إِنَّ السَّاعَهَ لَآتِیَهٌ لَّا رَیْبَ فِیهَا وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُونَ»؛ در حقیقت رستاخیز قطعا آمدنى است در آن تردیدى نیست ولى بیشتر مردم ایمان نمى‏آورند.

معاد یکی از مهمترین اصول دین ماست، اعتقاد به روز قیامت جزو ضروریات شریعت اسلام و از مهمترین باورهای هر انسان مسلمان موحد است. همه می‌دانیم که روز محشر برپا خواهد شد و آن روز به اعمال، رسیدگی خواهد شد اما آیا به این مطالب ایمان و باور نیز داریم؟
آیه شریفه فوق دارای ۳ قسمت است.
در قسمت اول تصریح می‌کند که قیامت آمدنی است. در بخش دوم بیان می‌دارد که شکی در آن نیست؛‌گویا برخی از مردم به روز قیامت شک دارند و آیه در مقام رفع شک آنان است! و در قسمت آخر آیه خداوند عدم ایمان مردم به این روز مهم را گوشزد می‌کند یعنی همان روزی که قطعا آمدنی است؛ بدون هیچ شک و ریب می‌باشد را غالب مردم مؤمن نیستند و به روز قیامت ایمان ندارند.
در تفسیر نمونه علت نامگذاری قیامت به «ساعه» ناگهانی بودن آن ذکر شده است. همچنین علت ایمان نیاوردن مردم به روز قیامت، علاقه شدید مردم به بهره‌گیری کامل از دنیا و هوسرانی و هوسبازی دنیایی ذکر شده است نه این که در قیامت و وقوع آن ابهام یا اخفاء وجود داشته باشد.
مهم‌ترین درس این آیه عدم ایمان و باور اکثریت مردم به روز قیامت است! گاهی انسانی از وقوع حادثه‌ای اطلاع دارد که آن را «علم‌الیقین» می‌گویند؛ ولی گاهی آنرا باور دارد و تعیینش از علم بالاتر است و باوری عمیق و درونی پیدا کرده است که آن را «عین الیقین» گویند و اگر کسی درون آن حادثه قرار گرفت و کاملا آن را لمس کرد دیگر مرتبه «حق الیقین» را دارا شده است که بالاترین مرحله یقین است.
عرفای بزرگ که قیامت را با شهود عرفانی درک می‌کنند مرتبه حق الیقین نسبت به قیامت دارند و آنچه ما الان به آن علم و یقین علمی داریم نیز مرتبه علم الیقین ماست اما باید یک پله بالاتر رفته و به قیامت باور و ایمان پیدا کنیم که آن می‌شود مرحله عین الیقین نسبت به روز قیامت به نظر می‌رسد درس این آیه کسب یقین و باور نسبت به قیامتی است که قطعا و بلا شک خواهد اگر کسی به روز حشر باور قلبی پیدا کند مسلما از بسیاری از گناهان و لغزش‌ها مصون خواهد ماند و حال تهذیب نفس و اطاعت و عبادت پیدا خواهد کرد و در مسیر رشد و کمال سرعت بیشتری خواهد یافت.
با ذکر چند روایت درباره قیامت بحث را به پایان می‌بریم:
۱ – امام صادق (ع) فرمود: حضرت عیسی (ع) از جبرئیل پرسید: کی قیامت برپا خواهد شد؟
جبرئیل چون نام قیامت را شنیده لرزه گرفت و تا حدی لرزید که افتاد و غش کرد. پس چون به حال آمد گفت: یا روح‌الله مسئول به امر قیامت از سؤال کننده دانا تر نیست! (یعنی من هم نمی‌دانم زمانش را!)
۲ – در روایت است که چون حضرت رسول اکرم (ص) یاد قیامت می‌فرمود، رنگ رخسار آن حضرت سرخ می‌شد و صورتشان برافروخته می‌گشت.
۳ – در روایتی است که نیت ملک مقربی و نه آسمانی و نه زمینی و نه باوری و نه کوه و صحرایی و نه دریایی مگر آن که بترسند از روز جمع! زیرا قیامت در آن روز برپا خواهد شد.
در کتاب شریف «منازل الاخره» تأیف مرحوم حاج شیخ عباس قمی (ره) روایاتی ذکر شده است که در آنها راه‌های نجات از فزع و وحشت روز قیامت ذکر شده است که ما بدون ذکر روایات فقط فهرست برخی از آنها را ذکر می‌کنیم:
ـ تلاوت سوره یوسف در هر روز یا شب؛
ـ تلاوت سوره احقاف در هر روز جمعه؛
ـ تعظیم و تکریم کسانی که موی خویش را در اسلام سپید کرده‌اند؛
ـ اجتناب از شهوت حرام و فحشا از ترس خداوند؛
ـ معرفت، ولایت و محبت اهل بیت‌(ع).
خداوند! ایمان و باور به روز حشر را روزی ما بگردان
بارالها! یاد قیامت را و به تبع آن تذکر و عدم غفلت را نصیب ما بگردان
پروردگارا! در روز قیامت ما را رو سپید و از بندگان نجات یافته خویش بگردان
آمین یا رب‌العالمین

پی ‌نوشت‌ها:

۱٫ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۱۶۲
۲٫ همان
۳٫ ر. ک . مجموعه آثار شهید مطهری، ج۷، ص ۱۰۰
۴٫ منازل الاخره، ص ۵۹
۶٫ بحارالانوار، ج۷، ص ۵۹
۷٫ ر.ک. تازل الاخره، ص ۶۱

* نویسنده: حسین محمدی فام، کارشناس ارشد تفسیر قرآن