الحمدالله رب العالمین، اَلحَمدُلله الاوَّل بلا اول کان قبله و الاخر بلا اخر یکون بعدَهُ الذی بعد فلا یرى وقرب فشهد النجوى تبارک وتعالى ثم صلاه وسلام علی سیدنا ونبینا العبد الموید والرسول مسدد المصطفی الامجد حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد(ص) وعلی اهل بیت الطیبین الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعنه الدائم علی معاندیهم و مخالفیهم الی قیام یوم الدین آمین رب العالمین.
در ادامه مباحث سلسله‌درس‌گفتارهای عقاید امامیه دیگر عوامل تکفیر معرفی می‌شود.

شفاعت
یکی دیگر از عوامل تکفیر شفاعت است. شفاعت یکی از مقامات اهل‌بیت(ع) است و کسی که به مقام شفاعت شونده برسد دسته‌ی از گناهانش بخشیده می‌شود.

اجتناب از گناهان کبیره
دوری از کبائر یکی دیگر از راه‌های تکفیر است
قرآن کریم می‌فرماید:« إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَنُدْخِلْکُمْ مُدْخَلًا کَرِیمًا / اگر از گناهان بزرگى که از آن[ها] نهى شده‏ اید دورى گزینید بدیهاى شما را از شما مى زداییم و شما را در جایگاهى ارجمند درمى ‏آوریم  (سوره نساء، آیه ۳۱)»
اجتناب از کبائر باعث بخشش گناهان صغیره می‌شود. متاسفانه اشتباهی که در اینجا می‌شود این است که تعریف مشخصی از گناهان کبیره و صغیره نداریم.
گاهی اوقات فکر می‌کنیم گناهان کبیره فقط زنا، شراب‌خواری و … است و معتقدیم که گناهان کبیره را مرتکب نمی‌شویم و صغائر را هم خدا می‌بخشد غافل از اینکه گناهان صغیره به راحتی تبدیل به کبائر می‌شود.
در روایت آمده است بر گناهان صغیره اصرار نداشته باشید و می‌فرمایند؛ «لا صغیره مع الاصرار» گناه کوچکی که انسان مرتب آن را تکرار می‌کند صغیره نیست. یکی از راه‌های ورود شیطان تکرار گناهان صغیره است.
امیر المومنین(ع) فرمودند: «اشد الذنوب مستخف به صاحبه/ شدیدترین گناه آن است که صاحبش آن را کوچک شمارد» گاهی اوقات گناهان صغیره را فقط یک مرتبه مرتکب می‌شوند اما آن را مهم نمی‌دانیم. در حقیقت سخت‌گیری دین در گناه به دلیل این است که سخن خدا نادیده گرفته می‌شود.
در روایات آمده است؛ گناهی که صاحب آن پس از ارتکاب به آن توبه کند از عمل صالحی که انسان را گستاخ کند. روح بندگی ذلت و خواری در برابر خدا و برای خداوند یوسف عزیز مصر و یوسفی که در چاه است تفاوتی نمی‌کند اما برای رشد انسان لازم است که خود را در برابر خدا ذلیل بداند.
امام رضا(ع) نیز درباره گناهان صغیره می‌فرماید: «الصغائر من الذنوب طرق من الکبائر و من لم یخف‌الله فی‌القلیل لم یخفه فی‌الکثیر / گناهان صغیره راه را برای انجام گناهان کبیره باز می‌کند کسی که در انجام گناه صغیره از خدا نمی‌ترسد قطعا در انجام گناهان بزرگ نیز از خدا ترسی ندارد.»

کهولت و سن زیاد
یکی از مسائلی که خدا به انسان تفضل می‌کند و گناهان انسان بخشیده می‌شود کهولت سن است. روایات زیادی نیز از حضرات معصومین در این باره وارد شده است.
از دلایل دعای عاقبت‌بخیری نیز همین نکته است که زمانی که انسان پیر شد به درگاه خدا بیاید و خداوند به احترام ریش سفید او را می‌بخشد.

مصائب، رنج‌ها و بلاها
از عوامل دیگر تکفیر و بخشش گناهان مصائب، رنج‌ها و بلاها است. در روایات آمده است تمامی مصائب کفاره گناهان محسوب می‌شود. همه دردها و رنج‌ها کفاره گناهان است.
امیر‌المومنین(ع) می‌فرمایند: «فمن عجل‌الله عقوبت ذنبه‌ی فی الدنیا ان الله عجل و اکرم و اعظم من ان یعود فی  عقوبته فی‌الاخره / خدا کسی را که در دنیا به خاطر گناهانش عقوبت کرد در آخرت او را عقاب نمی‌کند.»
مومن قرار نیست اذیت شود و باید لذت دنیا را ببرد اما گاهی اوقات برای اینکه درجاتش بالا برود او را به مصیبت گرفتار می‌کنند و گاهی اوقات هم برای اینکه مرتکب گناهانی شده و خداوند نمی‌خواهد او را در آن دنیا عقاب کند به همین دلیل در این دنیا به مصیبت گرفتار می‌کند.
لذا اگر نسبت به بلاهایی که بر سرمان می‌آید نگاه توحیدی داشته باشیم از آن‌ها لذت می‌بریم. هر مصیبت و بلایی که در دنیا به انسان برسد بالاخره یک سرانجام و پایانی دارد ولی در آخرت اینگونه نیست. باید بخاطر بلاهایی که در زندگی به ما وارد می‌شود خداروشکر کرد و بخدا اعتراض و گله‌ای نداشته‌باشیم چراکه کسی که موحد است می‌داند بلاهایی که بر او وارد می‌شود یا کفاره گناهان است و یا وسیله‌ای برای ارتقای درجه ایمان می‌باشد.
در روایت است که فردی خدمت حضرت امیر(ع) رسید و حادثه‌ای در همان حین برای این فرد رخ داد، حضرت امیر(ع) فرمودند: خداروشکر که خداوند بخشایش شیعیان ما را در این دنیا به واسطه غم‌های دنیا قرار داد. این شخص دلیل اتفاق را از امیرالمومنین(ع) پرسید؟ ایشان گفتند هنگام نشستن «بسم‌الله الرحمن الرحیم» نگفتید، شخص گفت: گفتن «بسم‌الله» واجب نیست، حضرت امیر(ع) فرمودند: هر کسی را بر حسب خود حساب و کتاب می‌کنند و از تو توقع می‌رفت که این ذکر را بگویی.

انجام واجبات عبادی
یکی دیگر از عواملی که باعث بخشایش و تکفیر گناهان می‌شود انجام واجبات عبادی است. در روایات آمده است؛ همانند برگ پاییزی که از درختان فرو می‌ریزد، گناهان مومن نیز در هنگام نماز فرو می‌ریزد.

گفتن اذکار، اوراد و اعمال
گفتن یک ذکر شاید خیلی بی‌اهمیت به نظر برسد ولی عملی مستحب محسوب شود اما همین عمل باعث آمرزش گناهان می‌شود.
امام رضا(ع) فرمود: «مَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یُکَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ فَلْیُکْثِرْ مِنَ الصَّلاهِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فَاِنَّهَا تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْماً / هر کس نمی تواند کفاره ی گناهانش را بپردازد، بر محمد و آل محمد بسیار صلوات فرستد زیرا صلوات گناهانش را کاملا از بین می برد.»
در روایت دیگری نیز آمده است؛ «حُسن خلق گناهان را ذوب می‌کند»
در بیانات و کلام نورانی اهل‌بیت(ع) درموارد متعددی اعمالی را نام می‌برد که باعث از بین رفتن گناهان می‌شود از جمله آن‌ها گریه بر حضرت امام حسین(ع) است. البته  این روایات  منوط به رعایت تقوا است.

منبع: حسینیه مجازی روضه الشهداء