آداب و اسرار دعا ۸

آنچه از برخی از روایات بر داشت می شود این است که؛ اوّل- هنگام ظهر، وقت طلب حاجت است. دوّم- مستحب است ابتدا صدقه‏اى داده شود. سوّم- خوب است بوى خوشى استشمام گردد.چهارم- مسجد محل خوبى جهت طلب حاجت مى ‏باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا و َمَا کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ. رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا ثم صلاه وسلام علی سیدنا ونبینا العبد الموید والرسول مسدد و المصعد امجد ابی القاسم محمد (ص) و آله الطیبین الطاهرین المعصومین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین.
در شبهای گذشته زمانهایی که بهتر است در آن اوقات دعا شود را بیان کردیم؛ امشب نیز در رابطه با مکانهای دعا مطالبی بیان می شود و همچنین اگر مجالی باشد درباره دعاهای مستجاب هم صحبت خواهد شد.
زمانهایی است که اگر در آن زمانها دعا کنیم احتمال اینکه مستجاب شود خیلی بیشتر است. همچنین مکانهایی هم هست که در آن مکانها دعا به اجابت نزدیکتر است.
۱ـ عرفات.
اولین جایی که ابن فهد حلی نقل کرده است سرزمین عرفات است که یکی از جاهایی است که خیلی سفارش شده است. دعای عرفاتی که امام حسین (ع) یا امام سجاد (ع) یا حضرات دیگر به این دلیل است که دعا در سرزمین عرفات مستجاب است به آنجا که می‌رسیدند دعاهای خاص می‌کردند.
«انّ من الذّنوب ما لا یغفر الّا بعرفه و المشعر الحرام، قال اللَّه تعالى: فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ‏ (سوره بقره، آیه ۱۹۸) و لیله من لیالى الاحیاء / برخى از گناهان فقط در این سه موقعیت بخشیده مى‏شوند: – عرفات- مشعر الحرام، که خداوند متعال فرمود: وقتى از عرفات کوچ کردید، خداى را در مشعر الحرام به یاد بیاورید. و شبى از شبهاى احیا»
شیخ عباس قمی هم در مفاتیح از امام صادق(ع) نقل می کند که ایشان می فرمایند: « مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ اِلی قابِلٍ اِلاَّ اَنْ یَشْهَدَ عَرَفَهَ/ کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود، تا سال آینده بخشیده نمی شود، مگر اینکه [روز] عرفه را درک کند»
مهم بودن در آن سرزمین است چرا که خود سرزمین عرفات این قابلیت را دارد البته ما رجاءً دعای عرفه را در جاهایی غیر از عرفات هم می خوانیم ولی صحیح آن این است که در خود سرزمین عرفات خوانده شود چرا که در آن سرزمین دعا مستجاب می شود.
۲ـ حرم الهی در مکه و کعبه.
از امام رضا(ع) روایت شده که فرمودند:«ما وقف احد بتلک الجبال الّا استجیب له فامّا المؤمنون فیستجاب لهم فی آخرتهم، و امّا الکفّار فیستجاب لهم فی دنیاهم / کسى در این کوهها توقف نکرد(یعنی کوههای اطراف خانه خدا و شهر مکه)  (حتى کافر) مگر آنکه (دعایش) اجابت شده، اگر مؤمن باشد، اجابت اخروى و اگر کافر باشد اجابت دنیایى دارد».
۳ـ مسجد.
در حدیث قدسی آمده است که خداوند متعال فرمود:«الا انّ بیوتى فی الارض المساجد، فطوبى لعبد تطهّر فی بیته ثمّ زارنى فی بیتى / آگاه باشید که مساجد، خانه‏هاى من بر روى زمین‏اند، پس خوشا به حال بنده‏اى که در خانه خود تطهیر کند (و وضو بسازد) سپس مرا در خانه‏ام زیارت کند».
اگر این عبارت را نصب‌العین خود قرار دهیم وقتی می‌خواهیم برویم مسجد با نگاه زیارت می‌رویم، آن هم نه زیارت امام حسین (ع) یا زیارت امام رضا (ع)، بلکه زیارت خودِ خدا. لذا مستحب است با توجه وضو بگیریم، بهترین لباس و ترجیحا لباس سپید بپوشیم، عطر بزنیم، آقایان محاسنشان را معطر کنند و غیره و با این دید که داریم به زیارت خدا در خانه خدا می‌رویم، برویم نماز بخوانیم. اگر مسجدی‌های ما این روایت را درک کنند مساجد ما دگرگون می‌شود.
«سعید بن مسلم» از معاویه بن عمار روایت کرده است که وجود مقدّس آقا امام صادق- علیه السّلام- هر گاه حاجتى داشت هنگام زوال آفتاب (یعنى ظهر) آن را طلب مى ‏کرد، بدین ترتیب که اولا چیزى در راه خدا صدقه مى ‏داد بعد بوى خوشى استشمام مى ‏کرد و سپس به مسجد رفته هر حاجتى داشت آن را به محضر حقتعالى عرضه مى ‏داشت.
ناگفته نماند که این خبر دلالت بر چهار مطلب دارد بدین شرح:
اوّل- هنگام ظهر، وقت طلب حاجت است. دوّم- مستحب است ابتدا صدقه‏اى داده شود. سوّم- خوب است بوى خوشى استشمام گردد.چهارم- مسجد محل خوبى جهت طلب حاجت مى ‏باشد.
۴ـ زیر قبّه سیدالشّهدا (ع).
«انّ اللَّه سبحانه و تعالى عوّض الحسین علیه السّلام من قتله باربع خصال: جعل الشّفاء فی تربته، و اجابه الدّعاء تحت قبّته، و الائمّه من ذرّیّته، و ان لا یعدّ ایّام زائریه من اعمارهم / خداوند سبحان، در عوض قتل آقا سید الشهداء- علیه السّلام- چهار خصلت عطا کرده است: – شفا را در تربتش نهاد. – اجابت دعا را زیر گنبدش قرار داد. – ائمه بعدى از نسل اویند. – مدت زمانى را که زائرین آن حضرت براى زیارت مى‏گذرانند، جزء عمرشان به حساب نمى‏آورد».
یعنی اگر کسی قرار است  ۵۰ سال عمر کند این ۵۰ سال غیر از آن روزهایی است که به زیارت امام حسین(ع) رفته است. لذا هر چه بیشتر کربلا برویم برعمرمان افزوده می شود.
و نیز روایت شده است که بر امام صادق- علیه السّلام- مرضى عارض شد، آن حضرت به نزدیکانش امر کرد که فردى را اجیر کنند تا برود نزد قبر امام حسین- علیه السّلام- (و برایش دعا کند) یکى از دوستان حضرت، جهت انجام این فرمان از خانه خارج شد، فردى را جلوى درب خانه دید و ماجرا را برایش بازگو کرد، آن مرد گفت: من مى‏روم ولى شبهه‏اى در ذهنم ایجاد شده و آن اینکه امام حسین- علیه السّلام- امامى است که طاعتش واجب است و او (یعنى امام صادق- علیه السّلام-) نیز امامى است که طاعتش واجب است، پس این کار چه معنا دارد؟ (یعنى فرقى بین این دو امام نیست، پس چرا براى شفاى این امام، نزد آن امام بروم و دعا کنم؟).
آن فرد به خانه برگشت و مطلب را خدمت امام عرضه داشت حضرت فرمود: «هو کما قال لکن ما عرف انّ للَّه تعالى بقاعا یستجاب فیها الدّعاء فتلک البقعه من تلک البقاع / سخن این مرد درست است (که فرقى بین دو امام نیست) اما ندانسته است که خداوند متعال سرزمینهایى دارد که در آنجا دعا مستجاب مى ‏شود و حرم حضرت سید الشهداء- علیه السّلام- از آنهاست».
دعاهای مستجاب
یک سری دعاهای مستجاب است فرمودند خودِ این دعاها مستجاب است:
ـ دعایى که در بردارنده اسم اعظم الهى باشد، خواه آن اسم اعظم معین و مشخص باشد و خواه نباشد.
حال اینکه اسم اعظم چیست و چه فرقی با بقیه اسمها دارد و یا مصادیقش چیست زمان زیادی برای بحث می‌خواهد. مثلاً یک روایت این است که اسم اعظم در آیات آخر سوره حشر است. برخی می‌گویند در آیهالکرسی است، برخی دیگر می‌گویند در آیات اول سوره آل عمران است. برخی دیگر گفته‌اند اسم اعظم در آیه الکرسى و اول آل عمران است فلذا گفته شده که باید حتما دو اسم «الحىّ القیوم» باشند، چون فقط این دو اسمند که هم در آیه الکرسى و هم در اوّل سوره آل عمران وجود دارند».
یکی از معروفترین روایات این است که؛
«بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم اقرب الى الاسم الاعظم من سواد العین الى بیاضها / بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏، نزدیکتر است به اسم اعظم از سیاهى چشم به سفیدى آن».
یعنی احتمال دارد که بسم‌الله الرحمن الرحیم حاوی اسم اعظم باشد. در روایات دیگر «یاذالجلال و الاکرام» «یا هو یا من لا هو الّا هو»  «یا حیُّ یا قیّوم» خودِ «الله» «لاالهَ الاالله» را گفته‌اند.
برخی می‌گویند عاصف‌بن برخیا که با یک چشم بر هم زدن توانست تخت بلقیس را برای حضرت سلیمان بیاورد، اسم اعظم می‌دانسته.
ـ هرکس ۱۰ بار بگوید «یاالله».
امام صادق (ع) می‌فرماید: «من قال: یا اللَّه، یا اللَّه، عشر مرّات قیل له: لبّیک عبدى سل حاجتک تعط / کسى که ده بار بگوید یا اللَّه! یا اللَّه! به او ندا مى‏رسد: لبیک اى بنده من حاجتت را بخواه تا به تو داده شود».
اینکه در آخر جلسات شیعه رسم است ۱۰ مرتبه می‌گویند «یاالله» از این روایت مأخوذ شده است.
و در بعضی روایات آمده؛ «من قال: یا ربّاه، یا ربّاه، عشرا / کسى که ده بار بگوید یا ربّاه (به او نیز چنین ندایى مى ‏رسد)».
در روایتی دیگر آمده است: من قال فی سجوده: یا اللَّه، یا ربّاه، یا سیّداه،- ثلاثا- / کسى که در سجودش سه بار بگوید یا اللَّه! یا رباه! یا سیداه! همین گونه جواب مى ‏شنود».
خدا خیلی راحت در به روی ما باز کرده است اما ما غافلیم.
امام کاظم (ع) فرمود: «اذا کانت لک یا سماعه حاجه فقل: اللّهمّ انّى اسألک بحقّ محمّد و علىّ فانّ لهما عندک شأنا من الشّان و قدرا من القدر، فبحقّ ذلک الشّأن و بحقّ ذلک القدر ان تفعل بى کذا و کذا، فانّه اذا کان یوم القیامه لم یبق ملک مقرّب و لا نبىّ مرسل و لا عبد مؤمن امتحن اللَّه قلبه للایمان الّا و هو محتاج الیهما فی ذلک الیوم / اى سماعه! هر وقت حاجتى دارى بگو: خدایا! تو را قسم مى‏دهم به حق محمد و على- علیهما السّلام- این دو نزد تو قدر و مقامى دارند، به قدر و مقام این دو قسمت مى‏ دهم حاجات مرا بر آورى که عبارتند از چنین و چنان، چون در روز قیامت هیچ فرشته مقرب و هیچ پیامبر مرسل و هیچ بنده مؤمنى که خداوند سبحان قلبش را بر ایمانش امتحان کرده باشد نیست مگر اینکه به این دو بزرگوار (یعنى محمد و على- علیهما السّلام-) نیازمند است».
بحث بعدی ما رابطه کارهای نیک با دعا است. یعنی یک سری کارها هست که اگر آنها را انجام دهی دعا مستجاب است.