متن سخنرانی رابطه قرآن و سنت در رمضان ۹۲ هیات روضه الشهداء – ۵

به نقل از سایت روضه الشهداء:

قرآن کلام خداست و زنده است، علما می فرمایند: گویا قرآن لحظه به لحظه
نازل می شود و این در تغییر نگرش ما نسبت به قرآن حاصل می شود و اگر همان
کف تقوا را هم داشته باشیم بوسیله قرآن هدایت می شویم.

بسم الله الرحمن الرحیم

آنچه می خوانید بخش دیگری از سخنرانی برادر حسین محمدی فام در شب پنجم از دهه مناجات در ماه مبارک رمضان می باشد.

جلسه پنجم:

در جلسه گذشته بیان شد برای بهره مندی از هدایت قرآن باید
نگرشمان نسبت به قرآن تغییر کند. قرآن در همه ابعاد معجزه است و در طریق
هدایت گری و القاء مفاهیم و تأثیر گذاری بر مخاطب هم دارای اعجاز است.

بهره مندی از هدایت قرآن درجاتی دارد و این مراحل و درجات باید انجام شود تا شخصی در جایگاه بهره مندی از قرآن استقرار پیدا کند.

اولین
قدم از این مراحل ایمان است؛ اگر کسی ایمان به خدا، پیامبر(ص) و قرآن
نداشته باشد نمی تواند استفاده کند. بر طبق آیه شریفه: « وَنُنَزِّلُ مِنَ
الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ  وَلاَ یَزِیدُ
الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا/ قرآن شفا و رحمت است اما برای کسی که ایمان
بیاورد و ستمگران را جز زیان نمى‏افزاید (سوره اسراء ، آیه ۸۲)» اثرات
قرآن برای اهل ایمان است اگر کسی ظالم باشد جز خسران چیزی عایدش نمی شود.

در هنگام مراجعه به قرآن باید آداب ظاهری و باطنی را رعایت کرد.

آداب ظاهری: ۱ـ وضو۲ـ مسواک زدن۳ـ ترتیل خواندن قرآن ۴ـ استمرار در تلاوت ۵ـ سبک  و سیاق تلاوت (حزین خواندن) ۶ـ حَسن خواندن قرآن.

استمرار در تلاوت:

قرآن
می فرماید: « فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن / هر چه از قرآن
میسّر مى‏شود بخوانید(مزمل-۲۰)» از مهمترین و بارزترین روش فهم قرآن
استمرار در تلاوت است. استمرار در تلاوت باعث تدبر در قرآن و عمل به آن می
شود و این از اصول قرآن است که استمرار در تلاوت باعث هدایت می شود.

روایت
است که می فرمایند: « وَ لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَهٍ لَا تَدَبُّرَ فِیهَا /
در قرائتی که بدون تدبر باشد خیری نیست (بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج‏۷۵،
ص ۷۵)» بعضی از افراد می گویند با توجه به این روایت اگر فقط یک آیه
بخوانیم و در آن تدبر داشته باشیم بهتر است از اینکه مثلاً سوره ای را
بخوانیم ولی در آن تدبر نکنیم. در پاسخ به این شبهه باید گفت: تمام روایات
اهل بیت(ع) با قرآن سنجیده می شود؛ قرآن می فرماید: « فَاقْرَؤُا ما
تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن» پس یا روایت اشتباه است یا برداشت ما از روایت
اشتباه است. روایت نمی گوید اگر تدبر نکردید اصلاً قرآن نخوانید بلکه برای
اینکه مسئله تدبر اهمیت ویژه ای دارد اینگونه حدیث را مطرح می کند و این
عبارت را بکار می برد. کما اینکه علمی هم به نام فقه الحدیث داریم که وظیفه
آن برداشت صحیح از احادیث می باشد. در واقع اثبات شیء نفی ما ادا نمی کند.


تدبر در قرآن بسیار مهم است اما به معنی نخواندن قرآن نیست. بلکه
دستور قرآن بر تلاوت مستمر است و تلاوت مستمر خود باعث تدبر در آیات می
شود.

سبک و سیاق تلاوت قرآن:۱ـ حزین خواند قرآن ۲ـ حَسن تلاوت کردن قرآن.

۱ـ حزین خواند قرآن:

عَنْ
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ‏ بِالْحُزْنِ‏
فَاقْرَءُوهُ بِالْحُزْنِ / امام صادق(ع) فرمودند: همانا قرآن با حزن نازل
شده است پس آن را با حزن بخوانید. (الکافی، شیخ کلینی، ج‏۲، ص ۶۱۵)

برخی
از دانشمندان علوم اسلامی معتقدند این دستورات بخاطر ارتباط لفظ با معنا
در قرآن کریم است و نحوه تلاوت با دریافت پیام از قرآن در ارتباط مستقیم
است. یعنی تلاوت قرآن بصورت ترتیل و با لحنی زیبا و در عین حال محزون، باعث
می شود فهم ما از آیات بهتر و عمیق تر شود و شرایط نزول برخی معانی و
مفاهیم در فکر و جان ما فراهم آید.

۲ـ حَسن تلاوت کردن قرآن:

عَنْ
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص‏ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ
حِلْیَهٌ وَ حِلْیَهُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ / امام صادق(ع)
فرمودند: هر چیزی زینتی دارد و زینت قرآن، صوت نیکوست. (الکافی، شیخ کلینی،
ج‏۲، ص ۶۱۵)

رعایت آداب باطنی

۱ـ ایمان: در جلسات پیش به طور مفصل بیان شد.

۲ـ
داشتن تقوا: قرآن کریم می فرماید: « ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدىً
لِلْمُتَّقین / این است کتابى که در [حقانیت‏] آن هیچ تردیدى نیست [و]
مایه هدایت تقواپیشگان است(بقره-۲)» اگر تقوا داشته باشید در مقام بهره
مندی از هدایت قرآن بهره ای نصیبتان می شود.

حال این سئوال مطرح می شود
که فردی که متقی است به هدایت نیازی ندارد؟ در پاسخ باید گفت: تقوا مراحلی
دارد، اوج تقوا امیرالمؤمنین(ع) است که امام المتقین است و برای حضرت
علی(ع) هم باز قرآن «هدی للمتقین» است.

ابتدا و کف تقوا هم این است که
حرف حق را بپذیرد و در مقابل باطل اعراض داشته باشد این فرد متقی است و از
قرآن بهره می گیرد و این بهره آنقدر ادامه دارد که از هدایت عامه خارج شده و
هدایت خاصه شامل حال او می شود مانند بسیاری از علما.

قرآن کلام خداست و
زنده است، علما می فرمایند: گویا قرآن لحظه به لحظه نازل می شود و این در
تغییر نگرش ما نسبت به قرآن حاصل می شود و اگر همان کف تقوا را هم داشته
باشیم بوسیله قرآن هدایت می شویم.

۳ـ داشتن انصات: قرآن کریم می فرماید:
« وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا
لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُون/ و چون قرآن خوانده شود، گوش بدان فرا دارید و
خاموش مانید، امید که بر شما رحمت آید. (اعراف-۲۰۴)»

داشتن انصات به این معنی است که در هنگام رجوع به قرآن ظرف وجود ما خالی  باشد تا بوسیله قرآن آن را پر کنیم.

خاموش
باشید یک معنی ظاهری دارد، یعنی وقتی قرآن تلاوت می شود سکوت کنید؛ معنی
باطنی آن این است که وقتی سراغ قرآن می روید وجود خود را از هر چه داریم
خالی کنیم.

در بحث عقاید هم همینگونه است اگر ظرف وجود ما خالی باشد پر می شود.

در جلسه آینده دباره انصات توضیحات مفصل تری بیان خواهد شد.