محبت اهل بیت(ع) مقوله ای تشکیکی

سایت روضه الشهداء: جناب آقای حسین محمدی فام در ابتدای سخنان
خود در شب شام غریبان حضرت سیدالشهداء (ع) اظهار داشتند که علما معتقدند
بعضی از مقولات در عالم تشکیکی است یعنی صفر و صد نیست و سیاه مطلق و سفید
مطلق نیست بلکه خاکستری هم دارد.

مثلاً
ایمان یک صفت تشکیکی

است یعنی بنده و شما مؤمن هستیم، یک فرد مسیحی و
یهودی یا بی دینی که در همین لحظه شهادتین را بگوید و مسلمان شود نیز مؤمن
است. امام زمان(عج) و دیگر ائمه معصومین(ع) نیز مؤمن هستند؛ همه دارای صفت
ایمان هستند، اما ایمان یک صفت تشکیکی است و درجه بندی دارد و یک سطح بالا و
یک سطح پایین دارد.

ایشان افزود: تقوا از دیگر صفات است که
تشکیکی است؛ در قرآن کریم آمده است «ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین/
آن کتاب که شکی در آن نیست هدایت است برای متقین (سوره بقره/ آیه ۲)» در
رابطه با این آیه بعضی ها شبهه ایجاد می  کنند که اگر کسی اهل تقوا باشد
هدایت نمی خواهد.
امام صادق(ع) می فرمایند: تقوا در تعریف شریعت یعنی
کسی که واجبات را انجام دهد و از محرمات پرهیز کند. اگر کسی مقید به انجام
واجبات و ترک محرمات باشد خوب این هدایت برایش چه معنی دارد او که خود
هدایت شده است.

وی تصریح کرد: این بحث دو لبه ودو جنبه
دارد یک جنبه این است که «تقوا» که مطرح می شود سطح عالی و خوب تقوا است؛
تقوا یک تعریف ابتدایی هم دارد که مرحوم علامه طباطبایی در المیزان ذیل
آیه ۲ سوره بقره می فرماید: که آغاز و ابتدای تقوا و اولین درجه آن این
است که شما حق را بپذیرید یعنی ذره ای وجدان داشته باشید که اگر حرف حقی
به شما زدند آن را بپذیرید واین کف و ابتدای تقوا است و قرآن این آدم را
هدایت می کند پس اولین مرحله تقوا این است که اگر حرف حق را شنیدید سر
تسلیم پایین بیاورید ولو اینکه اهل عمل هم نباشید.

اگر کسی این حداقل از تقوا را داشته باشد
قرآن او را هدایت می کند و اگر کسی این حداقل را نداشته باشد می شود اهل
ظلم و قرآن درباره اهل ظلم می فرماید: «و لا یزید الظالمین الا خسارا/ و
نمی افزاید بر ظالمین مگر خسران و نابودی را (سوره اسراء /آیه ۸۲)»
در واقع قرآن هم شأن هدایتی دارد و هم شأن اضلالی دارد.
وی
خاطر نشان کرد: پس تقوا یک صفت تشکیکی است و باعث هدایت می شود اگر کسی
بگوید تقوا یعنی انجام واجبات و ترک محرمات؛ این مرحله از تقوا هم از منظر
قرآن به هدایت احتیاج دارد و می فرماید: «و  زدناهم هدی /و بر هدایت ایشانافزودیم(سوره کهف/ آیه ۱۴)»پس باز هم می شود «هدیً للمتقین»؛ اگر اوج تقوا
هم باشد مانند حضرات معصومین(ع) باز هم قرآن می فرماید: «هدی للمتقین» حرف
قرآن که نغز نمی شود لذا اهل بیت(ع) می فرمایند ما هر چه داریم از قرآن
داریم و هر سخنی که به شما گفتیم منبع و مرجع آن در قرآن است. روایات زیادی
هم داریم که در احکام و احادیث مختلف که حضرات معصومین(ع) فرموده اند و
ریشه آن در قرآن است.
آقای محمدی فام همچنین متذکر شدند: ایمان، تقوا،
نورانیت و در مقابل اینها ظلم ، ستم و تاریکی و بی تقوایی صفات تشکیکی است؛
بحث مهمی که از آن غفلت می شود این است که محبت اهل بیت(ع) هم یک مقوله
تشکیکی است یعنی کم و زیاد دارد. بعضی اوقات ما در مجالس اهل بیت مشاهده می
کنیم اینقدر دایره محبت به اهل بیت(ع) را آنقدر تنگ می کنند که فقط اهل
ایمان و نماز شب در آن جای دارند و از طرفی در جایی دیگر مشاهده می شود که
هر کسی با هر عقیده و مسلکی در جلسه اهل بیت(ع) حضور پیدا می کند و این
مسئله ای است که ما در جامعه با آن برخورد می کنیم.
در روایت آمده است
احب الله من احب حسینا خدا دوست دارد کسی را که حسین(ع) را دوست داشته
باشد(بحار الانوار، ۴۳/۲۶۱). گاهی اوقات ما افرادی را مشاهده می کنیم که
نماز نمی خوانند ولی در دهه اول محرم به هیأت می آیند و به امام حسین(ع) هم
خیلی ارادت دارند و می دانیم این افراد که اینقدر خالصانه در این دهه
فعالیت می کنند برای پول و مقام و …. نیست فقط صرف محبتی است که به
سیدالشهداء (ع) دارند ولی اصلاً به نماز و محرم و نامحرم تقید ندارند؛ آیا
روایت که در بالا ذکر شد در رابطه با این افراد صادق است.
اگر ما
نتوانیم این دو موضوع را با هم تبیین و تطبیق دهیم به این نتیجه می رسیم که
یا این روایت غلط است و یا این محبت هزار و یک اگر و اما دارد و یا اینکه
خدا شخصی که اهل فسق و فجور نیز هست را دوست دارد.
از طرفی هم مشاهده می
کنیم که این افراد که هیچ تقیدی به مسائل دینی ندارند واقعاً اهل بیت(ع)
را خالصانه دوست دارند، در روایت هم آمده کسی که اهل بیت (ع) را دوست داشته
باشد جایگاهش در بهشت است و خدا هدایتش می کند و عاقبتش بخیر می شود.
در
روایت دیگر از امام صادق(ع) نیز آمده است ان المحب لمن احب مطیع کسی که
شخصی را دوست دارد از آن اطاعت می کند.( بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۷۴٫)
وی
اظهار داشت: بهترین راه تبیین این است که یک فضای تشکیکی برای محبت اهل
بیت(ع) قائل شویم و یک حداقل و حداکثر برای آن در نظر بگیریم و بگوییم هر
وقت منظور و مقصود ما از محبت به اهل بیت(ع) حداکثر آن است باید یک سخن
بگوییم و هر وقت نگاه ما حداقل محبت است سخنمان به گونه ای دیگر است.
در
واقع حضرات معصومین(ع) خواسته اند یک فضایی بوجود بیاورند که بواسطه محبت
اهل بیت(ع) همه وارد این سیستم شوند و وقتی وارد شدند به آن حداقل محبت که
دارند اکتفا نکنند و در این سیستم و فضا رشد کنند؛ اینکه ما مشاهده می کنیم
محبت به اهل بیت(ع) در روایات ما جایگاه والایی دارد و در کتب مطرح و مهم
شیعه مانند بحار الانوار و اصول کافی و …. فصول متعددی به آن اختصاص داده
شده است برای این است که فضایی است که پست ترین آدمها نیز اجازه دارند در
آن وارد شوند و بالاترین آدمها نیز به آن فضا نیازمندند لذا این سیستم یک
ورودی و یک خروجی دارد.
در روایت آمده است مأمون یک فرد ناصبی را مأمور
می کند امام رضا(ع) را از مدینه تا مرو و خراسان همراهی کند؛ قصد مأمون از
این کار این بود که این فرد باعث آزار و اذیت حضرت شود، این فرد هم هر کاری
که می توانست انجام داد تا امام (ع)در طول این مسیر آزار و اذیت شوند،
روز آخر که حضرت را به دارالحکومه مأمون برد این مأمور از امام رضا(ع)
درخواست کرد تا به او نصیحتی بکند، امام رضا(ع) دو جمله به این فرد
فرمودند: «این دست خط در موزه حرم حضرت معصومه(س) موجود است»کن محب لآل
محمد(ص) و لو کنت فاسقا و کن محب لمحبیهم و لو کانوا فاسقین / دوستدار آل
محمد(ص) باشید حتی اگر فاسق باشید دوستداران ایشان را نیز دوست داشته باشید
حتی اگر فاسق باشند.(بحار الانوار ـ ج ۱۵ ـ فصل ۳۶) یعنی اگر کسی را دیدی
که معروف به فسق و فجور است و از اوباش است ولی محرم در هیأتها حضور دارد و
کار می کند حق ندارید به او بی احترامی کنید و او را از این مجالس دور
کنید.
وی متذکر شدند: اگر این روایت را تبیین کنیم می بینیم که ورود به
دستگاه اهل بیت(ع) خیلی راحت است و همه می توانند داخل آن شوند؛ حال وقتی
که وارد فضای محبت اهل بیت(ع) شوند روایات دیگری مطرح می شوند که بواسطه
محبت اهل بیت(ع) جلو برود و دیندارتر شود.
شخصی به نام حاجب شاعر است و شعری را برای حضرت علی(ع) می گوید:
حاجب اگر محاسبه حشر با علی است                  من ضامنم که هر چه تو خواهی گناه کن
شب در خواب حضرت را می بیند که به وی می فرماید: شعرت را تغییر بده و بگو
حاجب اگر محاسبه حشر با علی است                  شرم از رخ علی کن و کمتر گناه کن
ایشان
خاطر نشان کرد: بهترین وسیله ای که انسان را از فسق و فجور دور می کند و
اهل تقوا می کند محبت است. در زیارت شعبانیه خوانده ایم که حضرت امیر (ع)
می فرمایند: الهی لم یکن لی حولٌ فانتقل به عن معصیتک الا فی وقت ایقظتنی
لمحبتک /  ای خدا من قدرتی که از معصیت باز گردم ندارم مگر آنکه تو به عشق و
محبت مرا بیدار گردانی؛ علما در شرح این جمله بیانات مفصلی دارند از جمله
مرحوم آیت الله حق شناس می فرمایند: هیچ چیز مثل محبت انسان را تغییر نمی
دهد؛ من زورم نمی رسد خودم را از فضای گناه نجات بدم تنها چیزی که باعث
نجات است عشق و محبت است.
در محبت اهل بیت(ع) یک سری روایات ناظر بر این
است که راه ورود برای همه به این فضا باز است مانند این روایت که می
فرمایند: اگر به اندازه بال پشه ای گریه کنید خدا همه گناهانتان را می بخشد
اگر چه به اندازه سطح دریاها باشد؛ در واقع خدا ارزان حساب کرده تا همه
مشتری شوند؛ یعنی ورود برای همه آزاد است.
این وظیفه سخنران و واعظ است
که با توجه به مستمعین خود روایاتی را بیان کند که مخاطب را جذب کند، اگر
اهل نماز و مسجد و دین نیستند روایاتی را بیان کند که باعث جذب آنها شود
ولی اگر مستمعین و مخاطبین از اهل ایمان هستند نوع گفتار فرق می کند و
روایاتی از جمله روایت امام صادق(ع) که می فرمایند: عاشق مطیع معشوق خود
است بیان می شود.
وی افزود: قرآن می فرماید:«قل ان کنتم تحبون الله
فاتبعونی یحببکم الله/ بگو اگر خدا را دوست دارید پس مرا تبعیت کنید تا خدا
هم شما را دوست داشته باشد.(سوره آل عمران/ آیه ۳۱)».
اگر ادعای عشق
دارید اطاعت کنید و خدا هم شما را دوست دارد. در روز عرفه هم عرض کردم که
امام باقر(ع) فرمودند: فَوَ اللَّهِ مَا شِیعَتُنَا إِلَّا مَنِ اتَّقَى
اللَّهَ وَ أَطَاعَهُ؛به خدا قسم شیعه ما نیست مگر کسی که تقوا داشته باشد و
اطاعت خدا بکند.(اصول کافی، ج ۲، ص۷۴)
بحثی در فقه الحدیث است که بسیار
مهم است و آن این است که روایات اهل بیت(ع) هم مانند قرآن محکم و متشابه
دارد و غالباً ناظر به مخاطب بیان شده است.
باید پلکانی برای محبت اهل
بیت(ع) قائل شویم که یک ورودی دارد و برای همه باز است فضای عاشورا و کربلا
یک فضای فوق العاده عاطفی است که هر کسی بشنود علاقه مند به این خانواده
می شود؛ اصلاً فلسفه وجود حضرت علی اصغر(ع) در کربلا این است که اگر ماجرای
او را برای هر کسی تعریف کنید که حتی به اندازه کمی وجدان داشته باشد
فوراً می گوید حق با امام حسین(ع) است،  شما می توانید  به هر وجدان بیداری
بگویید که اگر اینها حقند چرا کودک شش ماهه را کشتند و اگر امام حسین(ع)
ناحق است چرا فرزند خود را به میدان جنگ می آورد حتماًحسین(ع) حق است که
همه اهل بیت خود را فدا می کند؛ آیا اگر برای دنیا بود از همه چیز خود حتی
کودک شش ماهه و زنان و فرزندان خود می گذشت؟
واین گونه است رحمت الله
الواسعه که همه وارد می شوند حتی کسانیکه خدا را قبول ندارند مانند فرقه ای
در هند که خدا را قبول ندارند اما عاشورا عزاداری می کنند.
ایشان در
ادامه اظهار داشت: یک بحث عرفانی است که یک قوس سعودی داریم و یک قوس
نزولی؛ قوس سعودی این است که شما از ولایت به توحید برسید و قوس نزول این
است که از توحید به ولایت برسید؛ کار امام حسین(ع) همین است که کسی را که
خدا را قبول ندارد وارد این فضا دین کند.
همانطور که در زیارت جامعه
آمده است « … من أراد الله بدأ بکم و من وحده قبل عنکم… : … آن که خدا
را بخواهد باید از شما شروع کند و آن که بخواهد به وحدانیت خدای متعال دست
یابد باید از قبل شما دست یابد… » و این را خدا قرار داده است
هنر ما
باید این باشد که کسیکه اهل خدا نیست ولی امام حسین(ع) را دوست دارد
بیاوریم و اهل خدا بکنیم اگر ما این هنر را نداریم نباید ایراد بگیریم که
چرا این افراد وارد این فضا می شوند .
ده شب در دهه محرم می آید و برای
امام حسین(ع) گریه می کند، یکباره شب دهم سخنران می گوید امشب امام حسین(ع)
مهلت خواست تا قرآن بخواند و نماز گذارد و در روز عاشورا چند نفر از یاران
امام شهید شدند فقط برای اینکه نماز برگزار شود؛ شما که امام حسین(ع) را
دوست دارید نمی خواهید اهل نماز باشید؛ قطعاً اینطور خواهد شد و این بهترین
راه جذب و متحول شدن دلها است و این کیمیا گری اهل بیت(ع) است.
این همه
روایات محبت اهل بیت(ع) برای این است که باعث تحول در افراد شود ولو اینکه
در پایان عمر افراد باشد؛ استاد فاطمی نیا می فرمودند که اینکه در روایات
اهل بیت(ع) می گوییم خدا می بخشد یعنی خدا به او توفیق می دهد توبه کند و
عاقبت بخیر می شود و این نوع دیگر تبیین این بحث است.
نمونه بارز این سخن استاد فاطمی نیا، رسول ترک و  مرحوم طیب است خیلی نوچه های طیب خان از بزرگان حوزه شدند.
اگر
دیدیم یک نفر که اهل نماز و دین نیست ولی امام حسین(ع) را دوست دارد حق
نداریم دست رد به سینه او بزنیم و او را از مجلس اهل بیت(ع)بیرون کنیم.
وی
افزود: دین ما یک چارچوب دارد به نام تشیّع، در روایت آمده است گروهی به
خدمت حضرت رضا(ع) رسیدند و اظهار داشتند از شیعیان امام رضا(ع)هستند حضرت
ایشان را نپذیرفتند، چند ماهی آنها منتظر بودند تا اینکه بالاخره با
راهنمایی خود حضرت اظهار داشتند از دوستداران امام هستند و حضرت ایشان را
پذیرفت و پذیرایی مفصلی از ایشان کرد.
تشیّع تعریف خاص خود را دارد که
در خطبه متقین حضرت علی(ع) بیان شده است و اهل بیت(ع) هم با کسی در این
مورد شوخی ندارند اما فضای محبت و وادی عشق به اهل بیت متفاوت است.
مانند
یک اداره که اگر بخواهی رئیسی را ببینی باید کلی نامه نگاری کنید و وقت
بگیرید اما یک روز وزیر می گوید نه امروز ملاقات عمومی است و همه می توانند
بدون نوبت و وقت قبلی وزیر را ببینند. محبت اهل بیت(ع) هم یک بار عام است
ولی درجه های مت

فاوتی دارد. درجات بالای محبت اهل بیت(ع) که می شود من
احبکم فقد احب الله/ هر کسی که شما را دوست دارد پس قطعاً خدا را دوست
دارد.(زیارت جامعه کبیره)
ایشان در خاتمه بیان داشت: حرف آخر ما این است
که ببینیم در این ده شب محبت اهل بیت(ع) با ما چه کرده است اگر همچنان
مانند قبل هستیم از اهل بیت(ع) بخواهیم در ما تغییر و تحول ایجاد کنند.
حضرت آیت الله خوشوقت می فرمودند: اینقدر که دنبال تقوا هستید از خود اهل بیت(ع) بخواهید عطا می کند.
البته یادمان باشد که یک جاهایی هم اهل بیت(ع) محبین خود را توبیخ نیز می کنند.
امام باقر (ع) فرموده است : اگر جوان شیعه ای را نزد من بیاورند که تفقّه در دین نمی کند او را به مجازات درد ناکی کیفر خواهم کرد.

منبع : بحار ، جلد ۱، ص۶۶
امام
صادق (ع) فرموده است : اگر یکی از جوانان شیعه را نزدم بیاورند که وظیفه ی
خود را در شناخت دین انجام نمیدهد او را تأدیب می کنم.
منبع : بحار ،جلد ۱، ص۶۶
ما
نباید روایاتی که ما را به وادی اهل بیت(ع) می آورد را به تنهایی استفاده
کنیم بلکه باید روایات دیگری که ما را در این وادی به بالا می برد را نیز
مورد توجه قرار دهیم.