حکومت اسلامی و ولایت فقیه از منظر امام خمینی(ره)

به نقل از سایت هیأت روضه الشهداء : متن زیر سخنرانی حسین محمدی فام کارشناس امور دینی  در شب ولادت امام حسن عسگری درباره  کلیات مباحث نظری حضرت امام خمینی (ره) پیرامون ولایت فقیه است:

امام خمینی (ره) می فرمایند : ولایت فقیه از موضوعاتی است که تصور آن موجب تصدیق است و به برهان نیاز ندارد، اگر کسی اسلام را بشناسد و اهل قرآن و روایات اهل بیت (ع) باشد برای اینگونه افراد ولایت فقیه نیاز به استدلال ندارد و این یک اصل مسلم است .
اما برای افرادی که اسلام به آنها وارونه نشان داده شده و در جامعه ای که احکام اسلام جاری نمی شود مانند مسلمانان امروز اثبات ولایت فقیه نیاز به استدلال دارد.
امام خمینی (ره) در ادامه فرمایشاتشان می فرمایند : نسبت آیات اجتماعی قرآن با آیات عبادی آن از صد به یک بیشتر است .در واقع حقوق اسلام یک حقوق مترقی ، کامل و جامع است .
در جامعه امروز به مسلمانان این طور گفته می شود که چون جوامع غربی از لحاظ علمی از آنان پیشرفته‌تر هستند پس حکومت غرب نیز یک حکومت ایده آل است .در حالیکه اسلام برای حکومت شیوه تعریف شده ای دارد که برای ما شناخته شده نیست .
حکومت غربی یعنی جامعه مدنی که احزاب سیاسی در آن حضور دارند اما اسلام می گوید و اعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرقوا
امام در ادامه مباحث مطرح شده می فرمایند : ما معتقد به ولایت هستیم و معتقدیم پیامبر (ص) باید خلیفه تعیین کند و ایشان این کار را کرده و اگر خلیفه تعیین نمی کرد رسالت خویش را به پایان نرسانده بود . پس آیا خلیفه برای اجرای احکام است یا بیان احکام ؟
اینکه عقلاً لازم است خلیفه تعیین کند برای حکومت است ما خلیفه می خواهیمتا اجرای حکومت کند در واقع قانون مجری لازم دارد .

«ولی امر» متصدی اجرای قوانین است
در واقع منظور حکومت امام (ره) این است که ولایت که آنقدر برای اسلام مهم است برای اجرای احکام است و می فرمایند : خلیفه برای این است که احکام خدا را که بر لسان رسول اکرم (ص) جاری شده است اجرا کند و اینجا است که تشکیل حکومت و برقراری دستگاه اجرا و اداره لازم می باشد .
باید به ضروت تشکیل حکومت معتقد باشیم . مبارزه برای تشکیل حکومت اسلامی از اعتقادات به ولایت است .

دلایل لزوم تشکیل حکومت :
امام خمینی (ره) می فرمایند : مجموعه قانون برای اصلاح جامعه کافی نیست و برای اینکه بشر به سعادت برسد قوه مجریه لازم است.
ایشان دلایل لزوم تشکیل حکومت را اینگونه بیان می کنند:
۱) ایجاد حکومت اسلامی است و رویه رسول اکرم (ص) بوده است
۲)  ضرورت استمرار اجرای احکام ، بدیهی است ضرورت اجرای احکام که موجب تشکیل حکومت در زمان رسول اکرم (ص) شده است منحصر به زمان پیامیر(ص) نیست .
۳) رویه حضرت علی (ع) بوده است
با دقت در ماهیت و کیفیت قوانین اسلام در می یابیم اجرای احکام و عمل به آنها مستلزم تشکیل حکومت است و بدون تأسیس یک حکومت پهناور که در آن قوانین اجرا و اداره شود نمی توان به قوانین الهی عمل کرد .
در ادامه امام خمینی (ره) می فرمایند :

احکامی مانند خمس ، جزیه و خراج که در آمد هنگفتی از اجرای آن بدست می‌آید و یا احکام دفاع ملی زمانی قابل اجرا است که یک جامعه اسلامی و حکومت‌ اسلامی برقرار باشد و این احکام برای غیر آن دیگر معنایی ندارند .

تشکیل حکومت اسلامی از دید روایت:

امام رضا (ع) در حدیث طولانی و مفصلی درباره اولی الامر می فرمایند: امام برپا دارنده نظم و قانون و خدمتگذار امین و نگهدارنده و امانتداری است که باعث می شود دین به کهنگی و فرسودگی دچار نشود
امام خمینی (ره) می فرمایند: چنانچه از فرمایش امام رضا (ع) استنباط می شود علل و دلایل متعددی تشکیل حکومت و برقراری ولی امر را لازم آورده است این علل و دلایل موقتی و محدود به زمان نیستند درنتیجه لزوم تشکیل حکومت همیشگی است .

ویژگی های حکومت اسلامی :

حکومت اسلامی نه استبدادی است ونه مطلقه بلکه مشروطه است . البته نه مشروط به معنی متعارف فعلی آن که تصویب قوانین تابع آراء اشخاص و اکثریت باشد(دموکراسی) بلکه مشروطه یعنی حکومت کنندگان دراجرا و اداره مقید به یک مجموعه شرط هستند که در قرآن و سنت رسول اکرم (ص) تعیین شده است واین مجموعه شرط همان احکام و قوانین اسلام هستند .در واقع حکومت ولی فقیه حکومت مشروطه است بر اساس قوانین اسلام  منظور از ولایت مطلقه فقیه این است که ولایت فقیه بالاتر از قانون اساسی است و اختیارات ولی فقیه با توجه به گفته حضرت امام خمینی (ره) مقید به قانون اساسی نیست ولی مشروط به قانون اسلام است . در این طرز حکومت حاکمیت منحصر به خداست و قانون فرمان و حکم خداست و همه افراد از رسول اکرم (ص) تا خلفای آن حضرت و سایر افراد تا ابد تابع قانون هستند همان قانونی که از طرف خدا نازل شده و ازلسان نی اکرم (ص) و در قرآن بیان شده است.

شرایط زمامدار در حکومت اسلامی:

کسی که زمامدار حکومت اسلامی است باید عالم به قانون اسلام باشد یعنی فقیه باشد و عدالت داشته باشد . اگر فرد لایقی که دارای دو خصلت فقاهت و عدالت باشد بپا خاست و تشکیل حکومت داد ، همان ولایتی را دارد که رسول اکرم (ص) در امر اداره جامعه داشت و بر همه مردم لازم است از او اطاعت کنند .

امام خمینی (ره) می فرمایند :

اکنون که شخصی از طرف خدا برای احراز حکومت در دوران غیب تعیین نشده است اسلام باید تعطیل شود ؟

این توهم که اختیارات حضرت رسول (ص) در اجرای احکام از اختیارات حضرت علی)ع) در اجرای احکام بیشتر بوده و حضرت امیر (ع) از ولی فقیه اختیاراتش در اجرای احکام بیشتر بوده باطل و غلط است .

البته فضایل رسول اکرم (ص) از همه عالم بیشتر است و بعد از ایشان حضرت امیر (ع) از همه با فضیلت‌تر بوده‌اند ولیکن زیادی فضایل معنوی اختیارات حکومتی را افزایش نمی‌دهد و در اجرای احکام همان اختیاراتی را که حضرت رسول (ص) در آن زمان داشتند اکنون نیز باقی است ولی از طرف خدا شخص معینی برای آن تعیین نشده بلکه در روایات عنوان عالم عادل آمده است .

در واقع ولایت مطلقه فقیه ولایت در امور اجتماعی دین است نه در امور فردی .

امام خمینی (ره ) در رابطه با ولی فقیه می فرمایند :اینجا صحبت از مقام نیست بلکه صحبت از وظیفه است مقام پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) را کسی نمی تواند دارا باشد ولی همانوظیفه ای را که پیامبر در رهبری جامعه داشته است کسی که در جایگاه رسول(ص) نیز می نشیند همان وظایف را دارد. ولایت فقیه یعنی کسی که وظیفه حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدس را دارد نه اینکه شأن و مقام غیر عادی برای کسی بوجود آورد و منظور از ولایت مورد بحث یعنی اجرا و اداره جامعه که امتیاز نیست بلکه وظیفه ای خطیر است برای علما واجب عینی است که تشکیل حکومت دهند و اگر یکی از ایشان تشکیل حکومت داد این وظیفه از بقیه ساقط می شود حضرت رسول اکرم )ص) می فرمایند : خدایا خلفای من را رحمت کن ، کسی که حدیث من وسنت را روایت می کند و به مردم یاد می دهند .
امام خمینی (ره) می فرمایند: منظور از خلفا کسی که فقط کتابت حدیث می‌کند نیست یک کاتب نمی تواند خلیفه رسول اکرم (ص) باشد .

بلکه منظور از خلفا ، فقهای اسلام هستند که نشر و بسط احکام و تربیت و تعلیم مردم با فقهای عادل است چون اگر عادل نباشد مانند قضاتی هستند که بر ضد اسلام روایت ساخته اند .

حضرت امام (ره) می فرمایند : این جمله رسول اکرم (ص) دست کمی از جمله «علی خلیفتی» ندارد و معنی خلافت در این روایت غیر از معنی روایت دیگر که حضرت علی (ع) را خلیفه و جانشین پیامبر (ص) می داند نیست.
امام خمینی (ره) می فرمایند : در روایت دیگری آمده است مومنان فقیه دژهای اسلام هستند و منظور از این فقیهان کسانی هستند که وارد بحث حکومت شده‌اند .

ایشان می فرمایند : ما مکلف هستیم که اسلام را حفظ کنیم و این از نماز و روزه واجب تر است .
همین تکلیف است که ایجاب می کند خونها در انجام آن ریخته شود .

فقیهان امینان پیامبران هستند بنابراین کلیه اموری که بر عهده پیامبران است، فقهای عادل موظف به انجام آن هستند .
در روایتی آمده است خدای متعال می فرمایند : من کسی را که تحت ولایت امام عادل است قبول می کنم حتی اگر در نامه اعمال او سیئات باشد ولی کسی را که تحت ولایت طاغوت باشد حتی اگر حسناتش بیشتر از سیئاتش باشد قبول نمی‌کنم .

این مباحث خلاصه ای از کتاب کلیات نظری حضرت امام خمینی (ره) پیرامون ولایت فقیه است که بیان شد.