شرح دعاهای ماه مبارک رمضان/۴

به گزارش خبرگزاری فارس، حسین محمدی فام در یادداشت اختصاصی خود که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است در شرح دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان با اشاره به آیه ۴۶ سوره مبارکه سبأ، آنجا که می‌گوید: «بگو شما را تنها به یک چیز نصیحت می‌کنم و آن این که، دو نفر دو نفر، یا یک نفر یک نفر، برای خدا قیام کنید»، می‌نویسد: قرآن کریم ما را به قیام برای خدا دعوت کرده است. این قیام‌کردن برای خداوند، با بر پا داشتن دستوراتش جامه عمل پوشانده می‌شود.
اما دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان: «اَللّهُمَّ قَوِّنی فیهِ عَلى إقامَهِ أمْرِکَ وَاذِقْنی فیهِ حَلاوَهَ ذِکْرِکَ وَ أوْزِعْنی فیهِ لِأَداءِ شُکْرَکَ بِکَرَمِکَ وَاحْفَظنی فیِهِ بِحِفظْکَ وَ سِتْرِکَ یـا أَبْصَرَ النَّاظَِریِن:خدایا نیرومندم نما در آن روز به پا داشتن دستور و فرمانت و بچشان در آن شیرینى یادت را و مهیا کن مرا در آن روز براى انجام سپاس‌گزاریت به کرم خودت، نگهدار مرا در این روز به نگاه داریت و پرده‌پوشى خودت اى بیناترین بینایان».
برخی اوقات انسان عملی را انجام می‌دهد و گاهی انسان عملی را برپا می‌دارد. علما بین این دو تفاوت بسیاری قائلند، مانند نماز خواندن و یا بر پا داشتن نماز. می‌توان این دو را دو درجه یا دو مرحله متفاوت یک عمل دانست. انسان باید تلاش کند از نماز خواندن به اقامه صلوه برسد. قرآن هم ما را به برپا داشتن نماز که ستون دین است، دستور می‌دهد و در آیات مختلفی کلمه «اقام» را برای «صلوه» به کار می‌برد که همین معنا را می‌رساند.
در ادامه دعا می‌خوانیم :«بارالها! شیرینی ذکرت را در این روز بر من بچشان».
یاد خدا شیرین است همان‌طور که معرفت، محبت، عشق و نزدیکی و ایمان به او نیز شیرین است. در ادعیه گوناگونی که از اهل‌بیت (ع) به ما رسیده، ذکر و یاد خدا مسأله‌ای است که قرآن ما را به آن ترغیب می‌کند. در آیه‌ای می‌فرماید: «… واذْکرُوااللهَ کثیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحونَ»: «خدا را بسیار یاد کنید شاید که رستگار شوید». [سوره انفال، آیه ۴۵] و در آیه‌ای دیگر اهل ایمان را از غیر آنان جدا می‌کند و صفت یاد خدا را برای آنان ذکر می‌کند و می‌فرماید: «اِلَّاالذیِنَ امَنُوا وَ عَمِلُوا الصالِحات وَاذکُروا … کَثیرا…»: «مگر آنان که ایمان آورند و اعمال صالح انجام دادند و خداوند را بسیار یاد کردند…» [سوره شعراء، آیه ۲۲۷]
در آیه‌ای دیگر هم به طور صریح و با لحن دستوری، ما را به زیادی یاد خدا امر می‌فرماید: «یا اَیُّها الَّذیِنَ امَنُوا أذْکُروا اللهَ کَثیِراَ»: [سوره احزاب، آیه ۴۱] «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خداوند را بسیار یاد کنید».
پس از تدبّر در قرآن درمی‌یابیم که نه تنها باید مشغول به ذکر الهی و غرق در یاد خدا باشیم، بلکه باید به طور فراوان و در تمام آیات و ساعت‌ها مشغول ذکر او باشیم.
در روایات نیز سفارش به یاد خدا به طور گسترده‌ قابل مشاهده است. به چند روایت در ترغیب به ذکر الهی اشاره می‌کنیم تا اهمیت موضوع بر کسی پوشیده نماند:
امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرماید: «خوشا به حال کسی که لب فرو بندد، مگر از یاد خدا». [غررالحکم، حدیث ۵۹۳۶]
ایشان در حدیث دیگری نیز فرموده‌ است: «یاد کردن خدا لذّت محبّان است». [غررالحکم، حدث ۶۷۱]
همچنین در عبارات دیگری می‌فرماید: «یاد خدا کردن، خوبی پرهیزکاران است». [غررالحکم،‌ حدیث ۵۱۶۳]
«یاد خدا شادی هر تقوا پیشه‌ای و لذّت هر اهل یقینی است». [غررالحکم، حدث ۵۱۷۴]
در بخش دیگری از دعا نیز می‌گوییم: بار پروردگارا! در این روز مرا توفیق شکرگزاریت عطا فرما.
از اموری که باید همواره انجام دهیم، «شکر خداوند» است. در غالب ادعیه در کنار سفارش به «ذکر»، توصیه به «شکر» کرده‌اند». به عنوان مثال، در دعای کمیل می‌خوانیم: «… وَ اَنْ توزِعَنیِ شُکْرَکَ وَ اَنْ تُلْهِمَنی ذِکْرَکَ». «شکر و سپاسگزاری‌ات را روزی من کن و یاد خود را بر من الهام بفرما…» [مفاتیح‌الجنان، ص ۱۰۲]
در این دعای شریف نیز پس از «ذکر» صحبت از «شکر» شده است. با چند روایت در این مورد، بحث را به پایان می‌بریم.
امام صادق (ع) در این باره فرموده است: «شکر نعمت‌های الهی با دوری از گناهان است و تمام شکر، گفتن این جمله است: «اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَمیِنْ» [اصول کافی، ج ۲، ص ۹۵]
در کلام دیگری هم فرموده است: [هرکس هنگام صبح چهار مرتبه بگوید «اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَمیِنْ» شکر آن روز را ادا کرده است و اگر این ذکر را هنگام غروب نیز چهار بار بگوید، شکر آن شب را ادا کرده است». ‍[وسائل‌الشیعه، ج ۷، ص ۱۷۲]
در حدیث دیگری، امام علی (ع) فرمود: «شکر نعمت موجب زیادی آن می‌شود». [غررالحکم، حدث ۶۱۸۲]
پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «ایمان دو قسم است، نیمی از آن صبر و نیمی از آن شکر است». [ثواب‌الاعمال، ص ۲۹]